تبیین تجارب افراد چاق و دارای اضافه وزن در خصوص دلایل برگشت وزن در طول زمان

مطالعات نشان می دهند که بسیاری از افراد دارای اضافه وزن که وزن خود را کاهش داده اند، پس از گذشت مدتی، به وزن سابق برگشته اند. مطالعه حاضر با هدف تبیین دلایل برگشت اضافه وزن در افراد چاق و دارای اضافه وزن دارای سابقه قبلی کاهش وزن انجام شد.

مطالعه حاضر با رویکرد کیفی به روش تحلیل محتوای قراردادی در شهر تهران انجام شد. مشارکت کنندگان شامل 18 نفر از افراد چاق و دارای اضافه وزن بودند که دارای سابقه کاهش وزن قبلی (حداقل به میزان 10 درصد وزن اولیه بدن) و برگشت وزن حداقل یک سال بعد از کاهش وزن رخ داده، بودند. در ضمن، با 4 متخصص تغذیه در دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز مصاحبه شد. نمونه گیری به صورت هدفمند شروع و تا رسیدن به اشباع داده ها ادامه یافت. گردآوری داده ها با مصاحبه فردی نیمه ساختاریافته از مهرماه تا بهمن ماه 1398 انجام شد.

میانگین سن بیماران مشارکت کننده 50/35 سال با انحراف معیار 63/8 بود. 8/27 درصد شرکت کنندگان مرد و بقیه زن بودند. 6/55 درصد از شرکت کنندگان مجرد و 4/44 درصد کارمند بودند. نتایج نشان داد که 4 مضمون اصلی شامل بازدارنده های ادامه اتخاذ روش های کنترل وزن (شامل رژیم غذایی و فعالیت جسمانی) در طول زمان با 3 طبقه (شامل عوامل روان شناختی، عوامل محیطی و عوامل اجتماعی)، عوامل جسمانی با 3 طبقه (شامل ارث، عوامل فیزیولوژیک و ایجاد تغییر در وضعیت سلامت)، مهارت های متخصص تغذیه با 2 طبقه (شامل آموزش تغذیه و رفتار درمانی) و راهنما برای عمل با 2 طبقه (شامل راهنماهای داخلی و خارجی)، به عنوان دلایل افراد برای برگشت وزن مشخص شدند.

توجه به پدیده برگشت وزن و استفاده از راهبردهای رفتار درمانی، آموزش تغذیه، استفاده از محرک های انگیزشی مثبت و کاربرد ابزارهای غربالگری جهت تشخیص اختلالات روان شناختی (مانند اضطراب و افسردگی) می تواند به متخصصین تغذیه کمک کند تا موارد برگشت وزن در افراد چاق را کاهش دهند. در ضمن، وجود زیرساخت های محیطی مناسب برای افزایش فعالیت بدنی در جامعه می تواند محدودیت های افراد برای کنترل وزن را کاهش دهد. این مهم، باید مورد توجه تصمیم گیران جامعه قرار گیرد.