مطالعه اتنوبوتانی گیاهان دارویی، شهرستان فسا، ایران

طب گیاهی سنتی در جوامع فارسی استان فارس به ویژه شهرستان فسا قدمت طولانی دارد. به رغم تاریخ کهن و فرهنگ غنی این منطقه در زمینه طب سنتی، مطالعه جامعی در خصوص دانش اتنوبوتانی این منطقه منحصر به فرد و با وابستگی بالا به گیاهان دارویی انجام نشده است.

هدف اصلی این مطالعه شناسایی و ثبت گیاهان دارویی و دانش گیاهی سنتی جوامع قومی شهرستان فسا در استان فارس بود.

داده های اتنوفارماکولوژیکی با استفاده از پرسشنامه های نیمه ساختاریافته و مصاحبه های گروهی در یک دوره دو ساله (2022-2021) جمع آوری شد. 45 نفر از افراد آگاه محلی برای جمع آوری داده ها انتخاب و مصاحبه شدند. شاخص های کمی از جمله فاکتورهای اجماع مطلعین (ICF) و گزارش استفاده (UR) محاسبه شدند. گونه های گیاهی دارویی با روش های استاندارد توسط گیاه شناسان شناسایی شدند.

62 گیاه دارویی متعلق به 58 جنس و 27 خانواده برای درمان 12 دسته بیماری توسط جوامع محلی ثبت شد. رایج ترین روش تهیه دم کرده و سپس جوشانده و ضماد بود. بیماری های پوستی (0.93 = ICF)، عصبی (0.92 = ICF) و گوارشی (0.91 = ICF) به عنوان شایع ترین طبقه بیماری در این زمینه ثبت شدند.

نتایج مطالعه نشان داد که دانش گیاهی سنتی شهرستان فسا همچنان غنی است و رابطه آشکاری را بین فرهنگ کهن دارویی این منطقه و طب سنتی ایران نشان می دهد. بنابراین ارزیابی فعالیت فارماکولوژیکی گیاهان دارویی پرمصرف می تواند منجر به تولید داروهای گیاهی جدید شود.