اعتباربخشی دوره تخصصی دستیاری پزشکی خانواده دانشگاه های علوم پزشکی ایران

تخصص پزشکی خانواده به عنوان یکی از مهم ترین سیاست گذاری هایی است که در دهه ی اخیر در عرصه نظام آموزش و سلامت مطرح شده است، از طرفی دیگر اعتباربخشی به عنوان یکی از مهم ترین  روش های تضمین و ارتقای کیفیت آموزش پزشکی، وسیله ای بسیار مناسب برای تضمین ارایه آموزش صحیح به دستیاران در مقاطع مختلف تحصیلی علوم پزشکی و در نهایت، ارایه خدمات مناسب به جامعه محسوب می شود. بدین جهت، هدف از پژوهش حاضر، اعتباربخشی دوره دستیاری پزشک خانواده در دانشگاه های علوم پزشکی کشور می باشد.

این مطالعه اعتباربخشی از نوع ارزشیابی است که توسط دبیرخانه شورای پزشکی عمومی وزارت با همکاری مرکز تحقیقات آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و سازمان جهانی بهداشت اجرا شد. این پروژه در دو مرحله ارزیابی درونی و ارزیابی بیرونی در 12 دانشگاه علوم پزشکی کشور تربیت کننده دوره تخصصی پزشکی خانواده انجام گرفت. روش نمونه گیری مبتنی برکل جامعه پژوهش (شامل 12 دانشگاه علوم پزشکی کشور) بود. به منظور ارزیابی درونی از پرسشنامه استانداردهای تخصص پزشکی خانواده که توسط WONCA طراحی شده، استفاده شد. ترجمه و بومی سازی پرسشنامه به روش ترجمه و باز ترجمه انجام شد. پس از ترجمه، از طریق مکاتبه دبیرخانه شورای پزشکی عمومی با 12 دانشگاه کشور در اختیار آنان قرار گرفت. در ابتدای ارزیابی درونی، فرم های مربوطه به دانشگاه ها ارسال و پس از انجام ارزیابی درونی، ارزیابی بیرونی آغاز و ارزیابان جهت پایش، فعالیت های 12دانشگاه را تعیین نمودند. تجزیه و تحلیل داده ها به دو روش کمی و کیفی انجام شد. کلیه داده های حاصل از ارزیابی درونی و بیرونی مرتبط با جداول TLR استانداردهای الزامی و ترجیحی به تفکیک هر دانشگاه از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اطلاعات حاصل از مستندات و مصاحبه ها به صورت کیفی مورد بررسی قرار گرفت. جهت انطباق نتایج ارزیابی درونی و بیرونی و نیز انطباق مستندات با گزارشات، ارزیابی تطبیقی توسط ارزیابان بیرونی و تیم تحقیق صورت گرفت.

با توجه به نتایج ارزیابی های درونی و بیرونی و نظرات ارزیابان، رای نهایی درخصوص اعتباربخشی دوره تخصصی پزشکی خانواده به تفکیک دانشگاه ها توسط تیم تحقیق صادر گردید. براساس این تصمیم گیری 2 دانشگاه علوم پزشکی تایید نسبی برنامه (3 ساله)؛ 3 دانشگاه تایید نسبی برنامه (2 ساله)؛ 2 دانشگاه تایید نسبی برنامه (1 ساله)؛ و 1 دانشگاه تایید مشروط برنامه (6 ماهه) و 4 دانشگاه عدم تایید صلاحیت را دریافت نمودند.

نتایج اعتباربخشی این مطالعه به منزله راهنمایی جهت تقویت نقاط قوت و برطرف نمودن نقاط ضعف در اجرای برنامه موجود جهت دانشگاه های علوم پزشکی و منبعی جهت تصمیم گیری در سطح کلان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جهت اعطاء مجوز ادامه کار و فعالیت دانشگاه ها برای تربیت دوره تخصصی پزشکی خانواده است.