اثر اسیدهای هیومیک استخراج شده از منابع آلی بر اشکال نیتروژن، فسفر و پتاسیم قابل دسترس در یک خاک آهکی

بررسی ها نشان می دهد در بیش از 60 درصد از اراضی زیر کشت کشور، میزان کربن آلی کمتر از 1 درصد بوده و به دلیل آهکی بودن اغلب خاک ها، عناصر غذایی به شکل نا محلول و غیر قابل جذب برای گیاه هستند. یکی از راهکارهای موثر در این شرایط استفاده از اسید هیومیک است که به دلیل آن که بخش فعال منابع آلی محسوب می شود، کارایی استفاده بالاتری نسبت به سایر کود های آلی دارد. این ترکیب از منابع طبیعی بسیار متنوعی نظیر خاک، کمپوست، لیوناردایت (لیگنایت اکسید شده)، رسوبات دریاچه ها و رودخانه ها، پیت و انواع زغال سنگ ها استخراج می شود. در مطالعه حاضر ابتدا اسید هیومیک از پنج منبع آلی (کمپوست کود گاوی، کمپوست زباله شهری، ورمی کمپوست، کود گوسفندی و کود مرغی) استخراج شد. سپس، اثر سطوح غلظتی 0، 25/0، 5/0 و 1 گرم اسید هیومیک در کیلو گرم خاک بر اشکال نیتروژن، فسفر و پتاسیم قابل دسترس در یک خاک آهکی در شرایط انکوباسیون (دمای 25 درجه سانتیگراد و رطوبت ظرفیت زراعی) به مدت 70 روز مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین و کمترین مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم به ترتیب مربوط به منابع آلی کود مرغی و ورمی کمپوست بود. اثر نوع و غلظت های مختلف اسید هیومیک استخراج شده از منابع آلی بر نیترات و آمونیوم، فسفر و پتاسیم قابل دسترس خاک در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد (01/0 > P). بالا ترین مقدار نیترات در سطح 1 گرم در کیلوگرم اسید هیومیک کود مرغی (53/234 میلی گرم در کیلوگرم) حدود 10 برابر مقدار آن در نمونه شاهد (97/23 میلی گرم در کیلوگرم) و بالاترین مقدار آمونیوم در سطح 1 اسید هیومیک استخراج شده از کود مرغی (48/144 میلی گرم در کیلوگرم) تقریبا 5 برابر مقدار آن در شاهد (92/30 میلی گرم در کیلوگرم) بود. بیشترین مقدار فسفر قابل دسترس در اسید هیومیک 1 گرم در کیلوگرم کود مرغی (40/25 میلی گرم در کیلوگرم) حاصل شد که حدود 8/1 برابر مقدار شاهد (91/13 میلی گرم در کیلوگرم) بود. بیشترین مقدار پتاسیم قابل دسترس در سطح 5/0 اسید هیومیک کود گوسفندی (19/472 میلی گرم در کیلوگرم) حدودا 2/1 برابر مقدار شاهد (69/394 میلی گرم در کیلوگرم) بود. به طور کلی نتایج نشان داد با افزایش غلظت اسید های هیومیک قابلیت دسترسی عناصر در خاک افزایش یافت. بیشترین اثر بر قابلیت دسترسی عناصر در خاک در اسید هیومیک کود مرغی و در سطح 1 گرم در کیلوگرم خاک مشاهده شد. به منظور تحلیل بهتر و شناخت تاثیر واقعی اسید هیومیک بهتر است در مطالعات آتی محتوای نیتروژن، فسفر و پتاسیم و همینطور سایر خصوصیات اسید هومیک ها هم اندازه گیری شوند.