جایگاه اصول و مبانی اخلاق و انضباط اداری در نظام حقوقی ایران

در نظام‌ حقوق‌ اداری ایران‌ مساله‌ مربوط‌ به‌ اخلاق و انضباط اداری به‌ عنوان‌ یکی‌ از مهم‌ترین‌ مبانی‌ دستگاه‌‌های اداری دولت‌ و همچنین‌ سازمان‌های دیگر مورد توجه‌ قرار گرفته‌ است. انضباط اداری رکن مهم، اثرگذار و تعیین کننده رفتار کارکنان در سازمان است و از سویی دیگر اخلاق کار اسلامی که برگرفته از رهنمودهای پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار و از همه مهمتر قرآن می‌باشد نیز از جمله متغیرهای مهم تعیین کننده انضباط اداری است. بر این اساس بین اخلاق اسلامی کار و انضباط اداری رابطه مستقیم وجود دارد. به عبارت دیگر، در هر سازمانی، چنانچه مفاهیم اخلاق اسلامی کار پایه‌گذاری شده باشد، به همان نسبت انضباط اداری نیز در آن سازمان‌ها قابل مشاهده است. بنابراین اخلاق به عنوان مکمل قانون و مقررات در صورتی که در سطح سازمان اداری ترویج شود می‌تواند در پیشگیری از فساد اداری موثر واقع شود و سازمان‌ها نقش کلیدی در ایجاد بروز رفتارهای اخلاقی کارکنان در سطح سازمانی دارند و می‌توانند در این سطح از رفتار کارکنان (رفتار سازمانی)، نحوه رفتار کارکنان را اصلاح و بهبود بخشند. هر قدر که سازمان‌ها بتوانند با گسترش اخلاق در سطح سازمان و تقویت رفتارهای اخلاقی و تبدیل آن یک فرهنگ عمومی موفق عمل کنند، می‌توانند از بروز فساد اداری پیشگیری یا آن را به حداقل برسانند. اصول مهم اخلاقی متعددی مانند: اصل کرامت، برابری و عدالت و... در نظام اداری مغفول واقع شده که می‌تواند بی‌عدالتی و نابرابری را به دنبال داشته باشد و منجر به نارضایتی افراد جامعه گردد و این دیدگاه که انضباط اداری ضرورتا تغییر و اصلاح رفتار و عملکرد کارکنان را باید به دنبال داشته باشد، امروزه مبنای دستورالعمل‌های انضباطی و تنظیم مقررات را تشکیل می‌دهد.