ارزیابی روش های مختلف عصاره گیری بر ترکیبات آنتی اکسیدانی میوه های نسترن کوهی، ولیک سرخ و ولیک سیاه مازندران

رادیکال های آزاد با فساد مواد غذایی و آسیب به سلامت انسان، به عنوان ترکیباتی مضر و آسیب رسان به سلول های گیاهی و جانوری محسوب می شوند. فنل ها گروه وسیعی از ترکیبات هیدروکسیلی هستند که ترکیباتی نظیر فلاوونوییدها و آنتوسیانین ها در آن قرار دارند. نسترن کوهی، ولیک سرخ و ولیک سیاه سه میوه دارویی با ترکیبات ارزشمندی نظیر پلی فنول ها، فلاوونوییدها، ویتامین ها، در شمال کشور بصورت خودرو دارای رشد رویشی و زایشی بسیار مطلوبی می باشند.

جهت بررسی و تعیین بیشترین میزان استخراج ترکیبات آنتی اکسیدانی، روش های مختلف عصاره گیری در این سه میوه مورد استفاده قرار گرفت. میوه های این گیاهان از منطقه نوا (°35٫854شمالی °52٫209شرقی، ارتفاع از سطح دریا 2300متر) واقع در شهرستان آمل جمع آوری و پس از خشک کردن با چهار حلال آب، اتانول، هیدروالکل (آب و اتانول 50:50) و متانول عصاره گیری صورت گرفت. سپس مقادیر فنل، فلاوونویید و درصدمهار رادیکال آزاد DPPH برای هرکدام از میوه ها و روش عصاره گیری اندازه گیری شد.

نتایج و بحث: 

نتایج این پژوهش نشان داد که روش های مختلف عصاره گیری میوه نسترن اختلاف معنی داری درسطح 1درصد (p<0.01) برروی فنل و آنتی اکسیدان  و درسطح پنج درصد (p<0.05) برروی فلاوونویید می باشد. همچنین براساس مقایسه میانگین روش های عصاره گیری در میوه نسترن،  استفاده از حلال هیدروالکل (آب و اتانول) باعث ایجاد اختلاف معنی داری نسبت به دیگر حلال ها بود و توانست بیشترین مقدار فنل کل در این گیاه را نشان دهد. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد روش های مختلف عصاره گیری در میوه ولیک سرخ (آب، هیدروالکی، اتانولی و متانولی) بر میزان فنل، فلاوونویید و آنتی اکسیدان موثر بوده و در سطح 1درصد معنی دار بودند. براساس جدول مقایسه میانگین روش های عصاره گیری در میوه ولیک سرخ، عصاره های بدست آمده از حلال هیدروالکل بیشترین عدد را در صفات فنل و فلاوونویید نشان داده و تیمار برتر بودند. روش های عصاره گیری در صفات فلاوونویید و آنتی اکسیدان در سطح1 درصد(p<0.01) و بر فنل درسطح پنج درصد (p<0.05) در میوه ولیک سیاه معنی دار بود. همچنین براساس نتایج حاصل از جدول مقایسه میانگین روش های عصاره گیری در میوه ولیک سیاه حلال هیدروالکل  بهترین حلال در استخراج ترکیبات فنلی نسبت به دیگر حلال ها بوده است.

ترکیبات فنلی از سه میوه دارویی نسترن کوهی، ولیک سرخ و ولیک سیاه توسط حلال هیدروالکل نسبت به دیگر حلال ها یعنی آب، اتانول و متانول مطلوب تر بود. همچنین بیشترین مقدار فنل در بین سه میوه مورد آزمایش در میوه نسترن کوهی مشاهده گردید. در حالی که در ولیک سرخ هیدروالکل (آب و اتانول) و در ولیک سیاه متانول بیشترین فلاوونویید اندازه گیری شده را شامل شدند. به طور کل و با توجه به اهمیت ترکیبات فنلی، جهت استخراج این نوع ترکیبات در این گیاهان، استفاده از حلال هیدروالکل پیشنهاد می گردد.