توسعه ضمانت اجراها و سازوکار های اجرایی نوین در حقوق بین الملل محیط زیست به منظور حفاظت کارآمد و موثر محیط زیست

جامعه بین المللی، جامعه ای  است متشکل از دولت ها، که خود واضع مقررات و قواعد حقوق بین الملل و نیز مجری آن هستند. مبنای حقوق بین الملل، زاییده ی نیاز و ضرورتی است که دولت ها در جامعه ی بین المللی برای همزیستی احساس می کنند و تا موافقت نداشته باشند؛ نمی توان آن ها را ملزم به پذیرش قاعده جدید کرد. با وجود این، ضمانت های اجرایی مبتنی بر یک ساختار دوجانبه؛ شامل اعتراض دیپلماتیک و اقدامات متقابل می باشد که بر رفتار دولت ها تاثیر گذار است. در حقوق محیط زیست هم ضمانت های اجرایی برای حفاظت بیشتر از محیط زیست، بعد از نقض تعهد مبتنی بر قواعد عام الشمول ایجاد شده است. علاوه بر ضمانت های اجرایی، ساز و کار هایی قبل از نقض تعهد توسط دولت ها یا سازمان های بین المللی برای حمایت و حفاظت از محیط زیست، وضع گردیده است. هدف این پژوهش؛ تبیین و بررسی توسعه ضمانت ها و ساز و کار های اجرایی نوین در حقوق بین الملل محیط زیست به منظور حفاظت کارآمد و موثر از محیط زیست و همچنین ارایه راهکارهایی جهت برون رفت از چالش های حقوقی در زمینه اجرای تعهدات و بررسی کفایت ساز و کار ها و ضمانت های اجرایی کلاسیک در حقوق بین الملل محیط زیست می باشد.

روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی و تحلیلی است و روش گردآوری داده ها مبتنی بر مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به اسناد با جستجوی اینترنتی است. از این رو، با روش توصیفی و تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ای و داده های موجود، در بخش اول ساز و کارها و ضمانت های اجرایی موجود در زمینه حفاظت از محیط زیست بررسی می شود و در بخش دوم ساز و کارها و ضمانت های اجرایی نوین و دلایل شکل گیری آن ها، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

نتایج و بحث: 

سوال اصلی تحقیق بیان می دارد که آیا در حقوق محیط زیست برای حفاظت بیشتر از محیط زیست ساز و کار ها و ضمانت های اجرایی نوینی در حال پیدایش و شکل گیری است؟ از این رو، با به ره گیری از مبانی نظری پژوهش، به این فرضیه پرداخته می شود که در حقوق محیط زیست برای حفاظت بیشتر از محیط زیست، ساز و کار ها و ضمانت های اجرایی نوینی در حال پیدایش و شکل گیری است. در این پژوهش با تفکیک مفهوم ضمانت اجرا از مکانیزم، در صدد بیان ناکارآمدی ضمانت های اجرایی کلاسیک شامل ضمانت های اجرایی مدنی و کیفری و ساز و کار های کلاسیک حفاظت از محیط زیست می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل یافته ها حاکی از آن است که بدلیل ماهیت خاص مسایل محیط زیستی و ارتباط آن با ضرورت ایجاد و توسعه ساز و کار ها و ضمانت های اجرایی نوین و با توجه به این که با وجود توسعه ساز و کار ها و ضمانت های اجرایی کلاسیک در حقوق بین الملل محیط زیست، بدلیل محدودیت های موجود در آن ها، این توسعه به تنهایی برای حفاظت از محیط زیست کافی نبوده، ساز و کار های جدیدی مانند مالیات سبز، بیمه های زیست محیطی و صندوق تامین خسارات زیست محیطی و همچنین ضمانت های اجرایی نوینی ایجاد و در حال توسعه می باشد.

در حقوق محیط زیست، دو نوع ضمانت اجرایی نوین شامل"پرداخت خسارت بدون موافقتنامه و مراجعه به دادگاه در مواردی که تخریب شدید در محیط زیست ایجاد شده" و همچنین "کنترل پایبندی و عدم پایبندی دولت های عضو، به کنوانسیون های زیست محیطی" برای حفاظت کارآمد و موثراز محیط زیست شناسایی و در حال توسعه می باشد.