اثر محلول پاشی سایکوسل بر ویژگی های کمی مرتبط با عملکرد ژنوتیپ های ماش (Vigna radiata) در شرایط تنش رطوبتی

در ایران، خشکی به عنوان مهم ترین عامل محدودکننده تولیدات زراعی مطرح است و برای دستیابی به عملکرد مناسب، گیاهان زراعی باید قادر به تحمل این دوره خشکی باشند. به منظور بررسی اثر محلول پاشی سایکوسل بر صفات کمی مرتبط با عملکرد ژنوتیپ های ماش تحت تاثیر تنش رطوبتی، آزمایشی به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1400 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. در این آزمایش، سطوح آبیاری در سه سطح شامل، بدون تنش (آبیاری بر اساس 100 درصد نیاز آبی گیاه)، تنش ملایم (آبیاری بر اساس 75 درصد نیاز آبی گیاه) و تنش شدید (آبیاری بر اساس 50 درصد نیاز آبی گیاه) به عنوان عامل اصلی و سطوح محلول پاشی سایکوسل در سه سطح شامل، عدم محلول پاشی، 400 و 800 میلی گرم در لیتر و ژنوتیپ های ماش شامل توده هندی و رقم زربخش به صورت فاکتوریل به عنوان عوامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که برهم کنش تنش رطوبتی، محلول پاشی سایکوسل و ژنوتیپ بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن 1000 دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت معنی دار بودند. تنش شدید موجب کاهش تعداد غلاف در بوته (27 درصد)، تعداد دانه در غلاف (25 درصد)، وزن 1000 دانه (23 درصد)، عملکرد دانه (57 درصد) و شاخص برداشت (42 درصد) شد. در بین ارقام ماش مورد بررسی، رقم زربخش در تحمل شرایط کمبود آب نسبت به توده هندی برتری نشان داد، به طوری که وزن 1000 دانه رقم زربخش و توده هندی در شرایط تنش شدید رطوبتی به ترتیب کاهش 15 و 21 درصدی را نشان دادند. محلول پاشی سایکوسل 800 میلی گرم در لیتر ضمن کاهش اثرات ناشی از کمبود رطوبت موجب افزایش تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن 1000 دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت، نسبت به تیمار عدم محلول پاشی گردید. بیشترین وزن 1000 دانه (5/60 گرم) در تیمار بدون تنش و مصرف محلول پاشی سایکوسل 800 میلی گرم در لیتر حاصل شد. به طور کلی، عملکرد و صفات مرتبط با آن در شرایط تنش شدید کاهش یافت. همچنین به نظر می رسد، مصرف سایکوسل در شرایط تنش خشکی باعث تطابق پذیری بهتر ماش می شود.