بررسی پاسخ عملکرد ژنوتیپ های نخود تیپ کابلی به شرایط متفاوت محیطی با استفاده از روش های AMMI و بای پلات GGE

برای بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد دانه در نخود تیپ کابلی، 15 ژنوتیپ نخود سفید در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه های کردستان، مراغه و زنجان طی سه سال متوالی در شرایط دیم بهاره مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که تغییرات بین ژنوتیپ ها از لحاظ عملکرد دانه معنی دار است (p≤ 0.05). نتایج تجزیه اثرات اصلی افزایشی و اثرات متقابل ضربی (AMMI) نشان داد که دو مولفه اصلی اول (PC1) و دوم (PC2) بسیار معنی دار هستند (p≤ 0.01) که به ترتیب 52% و 34% از اثرمتقابل ژنوتیپ × محیط را به خود اختصاص دادند. مدل AMMI بهترین ترکیب ژنوتیپ ها و محیط ها را برای عملکرد دانه تعیین کرد. بر اساس نتایج حاصل، FLIP 09-369C بالاترین سطح پایداری را در شرایط آزمایش حاضر داشت که می تواند به عنوان رقم جدید در نظر گرفته شود. همچنین، اثرمتقابل GE  توسط روش بای پلات بررسی شد. با توجه به تجزیه مقادیر منفرد، دو مولفه اصلی اول (PC1 و PC2) به ترتیب 52٪ و  %34 تغییرات در کل داده ها را توجیه کردند.  بر اساس نمودارهای بای پلات GGE، ژنوتیپ های C 396 ،C365 و C247 نسبت به سایر ژنوتیپ ها عملکرد و پایداری بیشتری داشتند. تجزیه و تحلیل بای پلات GGE محیط ها را به دو محیط کلان شامل کردستان+ مراغه و زنجان تقسیم کرد و برای هر محیط کلان به ترتیب ژنوتیپ های FLIP 09-369C  و FLIP 09-251C توصیه شدند. همچنین در این مطالعه FLIP 09-364C ،Samin  و FLIP212C  به عنوان ژنوتیپ های با سازگاری عمومی شناسایی شدند.