بررسی بیومتریکی مقاومت به زنگ ساقه (Puccinia graminis f. sp. tritici) در ژنوتیپ های گندم پاییزه

زنگ ساقه یا زنگ سیاه یکی از مهم ترین بیماری های قارچی می باشد که به طور گسترده عملکرد و کیفیت گندم مناطق مختلف جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین گزینش منابع ژنتیکی مقاوم به زنگ ساقه در برنامه های به نژادی ضروری می باشد. در این پژوهش 24 ژنوتیپ گندم شامل هشت رقم و 16 لاین امید بخش در دو مرحله گیاهچه ای و گیاه بالغ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و تحت تاثیر نژاد بومی TKTTF مورد ارزیابی قرار گرفت. شاخص های بیماری شامل نوع آلودگی، شدت آلودگی، ضریب آلودگی، سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری  (AUDPC)، مقدار نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) و واکنش ژنوتیپ مورد یادداشت برداری قرار گرفت. تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ ها از نظر تمامی شاخص های بیماری مشاهده شد. بر اساس تمامی شاخص های مورد مطالعه MV-17 و C-98-17 به عنوان ژنوتیپ های مقاوم و C-98-14، C-98-9، بولانی و مراکش به عنوان ژنوتیپ های حساس شناسایی شدند. همبستگی معنی  دار بین نوع آلودگی، شدت آلودگی، ضریب آلودگی، AUDPC  و rAUDPC در مزرعه و نیز بین نوع آلودگی و واکنش ژنوتیپ در گلخانه در پاسخ به زنگ ساقه وجود داشت. براساس تجزیه خوشه ای به روش Ward کلیه ژنوتیپ ها در مرحله گیاه بالغ به چهار گروه (مقاوم، نیمه مقاوم، نیمه حساس و حساس) و در مرحله گیاهچه به دو گروه (مقاوم و حساس) طبقه بندی شدند. بنابراین استفاده از ژنوتیپ های مقاوم این مطالعه در برنامه های اصلاحی برای ایحاد مقاومت به زنگ ساقه توصیه می شود.