بررسی وضعیت نیترات در محصولات کشاورزی ایران و نقدی بر مطالعات گزارش شده-مطالعه مروری

برای انجام این پژوهش 110 مطالعه منتشر شده در زمینه پایش غلظت نیترات در محصولات کشاورزی تولید شده در ایران که تا پایان سال 1401 منتشر شده بودند، جمع آوری گردید. این مطالعات ابتدا از نظر متدولوژی و کنترل کیفیت و تضمین کیفیت نتایج ارزیابی و با شاخص های یک مطالعه استاندارد مقایسه شدند. نتایج ارزیابی متدلوژی مطالعات نشان داد که تنها در 3/27 درصد از مطالعات روش نمونه برداری، نگهداری و انتقال نمونه ها، در 5/15 درصد از مطالعات روش آماده سازی و عصاره گیری و در 30 درصد از مطالعات روش اندازه گیری منطبق بر روش های استاندارد انجام شده است. ارزیابی کنترل کیفی مطالعات نشان داد که تنها در 9/20 درصد از مطالعات برخی از شاخص های کنترل و تضمین کیفیت نتایج مورد ارزیابی قرار گرفته است. ارزیابی غلظت نیترات در محصولات نشان داد که میانگین وزنی غلظت نیترات در سیب زمینی 7/98، خیار 9/120، گوجه فرنگی 7/40، پیاز 6/39، هندوانه 9/19، خربزه 9/62، هویج 1/151، بادمجان 2/235، انواع فلفل 329، سایر سبزیجات غده ای و ریشه ای 4/542، کاهو 7/907، اسفناج 4/995، کرفس 4/1093، حبوبات تازه خوری 7/37، جعفری 5/596، انواع کلم 7/414، سایر سبزیجات برگی 6/635، سیب درختی 4/32 و پرتقال 2/37 میلی گرم در کیلوگرم وزن تازه بود. تحقیق حاضر نشان داد که میانگین غلظت نیترات در محصولات کشاورزی تولید شده در ایران کمتر از حداکثر سطوح مجاز توصیه شده در استاندارد ملی ایران و سایر استاندارد های جهانی است. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که به طور کلی نگرانی جدی از نظر وجود غلظت بیش از حد نیترات در محصولات کشاورزی تولید شده در فضای باز کشور وجود ندارد.