تاملی در روش شناسی مطالعات سلامت معنوی

«سلامت معنوی» برخلاف برخی از دیگر ابعاد سلامت، خود از سرشتی پیچیده و میان رشته ای ترکیب یافته است. گذشته از مفهوم «سلامت»، مهمترین پیچیدگی در این ترکیب، مفهوم «معنویت» است که در پارادایم های دینی و سکولار، برداشت های مختلف و متعارضی از آن پدید آمده است. هدف پژوهش حاضر این است که با توجه به پیچیدگی و میان رشته ای بودن موضوع سلامت معنوی، روش شناسی مطلوب و آسیب های این حوزه مطالعاتی را تبیین کند.

پژوهش حاضر، با روش تحلیلی- فلسفی و با رویکرد فلسفه مضاف به علم، به موضوع روش شناسی مطالعات سلامت معنوی، چگونگی و آسیب شناسی آن پرداخته است.

پژوهش در زمینه سلامت معنوی به دو گونه می تواند به پیش رود: 1. تلفیق روش ها که در زمره «میان رشته ای روشی» قرار می گیرد و در آن با استفاده از طیفی از روش ها، حل مسیله مورد نظرمان را انجام می دهیم، 2. تلفیق نظریه ها که در زمره «میان رشته ای نظری» قرار می گیرد و در آن به دنبال تلفیق دیدگاه ها و نظریه ها (بینش ها) خواهیم بود. پژوهش های تک روشی و تک بینشی در موضوع سلامت معنوی، بمثابه دو آسیب جدی در این حوزه مطالعاتی مطرح اند.

اگرچه در مطالعات سلامت معنوی، هم نیازمند میان رشته ای روشی هستیم و هم نیازمند میان رشته ای نظری، اما میان رشته ای نظری، سطحی بالاتر و عمیق تر از میان رشته ای را نسبت به میان رشته ای روشی، پیش روی پژوهشگر قرار می دهد.