طراحی و اعتبارسنجی مدل ارتقای سواد سلامت کارکنان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل: یک مطالعه با رویکرد آمیخته

سواد سلامت به عنوان یک مساله و بحث جهانی مطرح بوده و آموزش و ارتقای آن به یک سنجه مهم تبدیل شده است. در این بین، دانشگاه های علوم پزشکی نیاز مبرم به تحقق سواد سلامت کارکنان خود دارند، در حالی که هنوز برای این امر، مدل جامعی در دانشگاه های علوم پزشکی شناسایی و تدوین نشده است بر این اساس، هدف از انجام پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی مدل ارتقای سواد سلامت کارکنان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بود.

پژوهش حاضر در زمره پژوهش های آمیخته است که در بخش کیفی از «نظریه پردازی داده بنیاد» و در بخش کمی از روش پیمایشی (زمینه یابی) استفاده شد. در بخش کیفی، بر اساس روش نمونه گیری هدفمند از صاحبنظران و اساتید برجسته دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، مصاحبه عمیق به عمل آمد و پس از 10 نفر به اشباع نظری رسید. پس از تحلیل داده های کیفی از طریق کدگذاری با الهام از نظریه گلاسر و با استفاده از نرم افزار MaxQDA-12 به طراحی مدل اقدام گردید. در مرحله کمی به منظور اعتبارسنجی مدل از روش مدل یابی معادلات ساختاری- تفسیری و نرم افزار Smart PLS استفاده شد. بدین منظور، 234 نفر از کارکنان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل به صورت تصادفی ساده انتخاب و به پرسشنامه مستخرج از داده های کیفی پژوهش به تعداد 42 سوال جواب دادند.

مطابق با نتایج، در کدگذاری باز، 213 کد اولیه، در کدگذاری محوری 71 مقوله عمده و در کدگذاری انتخابی، 11 مقوله هسته ای در قالب شرایط علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها/ اقدامات، پیامدی و پدیده اصلی (سواد سلامت) طبقه بندی شد. در این بخش، سواد سلامت به عنوان پدیده اصلی در قالب یک مدل منطقی و با تکیه بر فهم آن با شرایط (علی، زمینه ای و مداخله گر)، راهبردها/ اقدامات و پیامدها طراحی شد. در نهایت نتایج مدل یابی معادلات ساختاری- تفسیری نشان داد که مدل نهایی برآمده از بخش کیفی پژوهش از اعتبار مناسبی برخوردار بود.

در مجموع میتوان گفت که مدل طراحی شده برای ارتقای سواد سلامت کارکنان آموزشی دانشگاه علومپزشکی اردبیل از اعتبار بالایی برخوردار بوده و می توان آن را در دانشگاه های علوم پزشکی اجرا کرد و با اجرای آن می توان شاهد ارتقای اساسی در سواد سلامت کارکنان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بود.