مشارکت عمومی و ارتقاء سلامت جامعه

آزادی، عدالت، امنیت و سلامت از اصول و ارکان اصلی دستیابی جوامع به اهداف آرمانی محسوب می شود. در جامعه توحیدی و در نظام اعتقادی و ارزشی اسلام هر یک از این اصول، جایگاه ویژه ای دارند و در واقع هر کدام به عنوان محور در عین تاثیرپذیری، اثر قابل ملاحظه ای بر یکدیگر گذاشته و در مجموع محور واحد تعالی انسانی را می سازند. نظام سلامت کشور در چهار دهه گذشته علی رغم موفقیت ها و توسعه روزافزون، مشکلات متعددی را تجربه کرده و با چالش های جدی روبرو بوده است. از جمله این مشکلات می توان به دسترسی ناکافی جامعه به خدمات سلامت، هزینه های بالای مراقبت های سلامت، ناهماهنگی سطوح مختلف خدمات، غفلت از مراقبت های پیشگیرانه، غفلت از مداخلات در سطح جامعه، عدم تعادل در بین منابع، منافع جامعه و نظام سلامت و پاسخ دهی اجتماعی اشاره کرد. به نظر اکثر صاحب نظران توسعه و سلامت، توسعه و تعمیق شبکه های بهداشتی درمانی کشور، راهبرد پزشک خانواده، سطح بندی خدمات، نظام ارجاع و شیوه های صحیح تامین منابع و پرداخت و مشارکت عمومی در ارایه مراقبت های سلامت راه حل های اصلی برون رفت از مشکلات نظام ارایه خدمات سلامت می باشند. به همین منظور مقاله پیش رو سعی دارد نقش مشارکت داوطلبان و بایدها در اجرای برنامه مشارکت آنان در برنامه های بهداشتی را تبیین نماید. این مقاله با روش کیفی و از طریق انجام مصاحبه جامع با 11 نفر از صاحب نظران و نیز مرور تشریحی مطالعات و برنامه های مرتبط انجام شد. تاثیر اجرای برنامه های مشارکتی در کاهش بی عدالتی در سلامت، افزایش پوشش مناسب در شهرها، کاهش بیمارستان محوری و افزایش توجه به عوامل اجتماعی موثر بر سلامت از نتایج انجام این مطالعه می باشد. در کنار نتایج حاصل از مطالعه که همگی در ارتقای سلامت جامعه نقش مهمی ایفا می نمایند، حضور داوطلبان سلامت در کنار کارکنان فنی و پشتیبان گروه سلامت در شهرها به عنوان یار کمک کننده پیشنهاد می شود. برای جلب مشارکت عمومی، مشارکت مردم در برنامه ریزی و تصمیم گیری و استفاده از آنان در ارایه مراقبت های بهداشتی اولیه جامعه شهری، حاشیه نشین و محروم در سطوح ملی و منطقه ای جایگاه ویژه ای قایل است که باید به طور دقیق و شفاف باز تعریف و توسعه یابد.