گزینش ژنوتیپ های جو (.Hordeum vulgare L) متحمل به خشکی انتهای فصل بر اساس عملکرد دانه، پایداری عملکرد و شاخص های تحمل به تنش

تنش خشکی یکی از پیامدهای تغییرات اقلیمی است که آثار منفی قابل توجهی بر رشد و عملکرد گیاهان زراعی از جمله جو داشته و با توجه به جایگاه این گیاه در تغذیه دام و صنایع غذایی، بهبود تحمل به تنش خشکی از طریق معرفی ارقام اهمیت بسیار بالایی دارد. به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه، تعداد 18 ژنوتیپ امیدبخش جو که از برنامه های به نژادی جو در اقلیم معتدل بدست آمده بودند، طی دو سال زراعی (1400-1399 و 1401-1400) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سه ایستگاه تحقیقاتی ورامین، بیرجند و یزد در شرایط بدون تنش و تنش خشکی انتهای فصل (قطع آبیاری در مرحله 50 درصد ظهور سنبله) مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج مقایسه میانگین ژنوتیپ ها در دو سال، ژنوتیپ های 15، 11 و 3 به ترتیب با 5930، 5790 و 5780 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. نتایج تجزیه بای پلات نشان داد که ژنوتیپ های 2، 3، 11،12 و 15 از پتانسیل عملکرد دانه بالاتری برخوردار بوده و نسبت به تنش خشکی متحمل تر بودند. بر اساس شاخص بهره وری متوسط، میانگین هندسی بهره وری، میانگین هارمونیک و شاخص تحمل به تنش، ژنوتیپ های 15، 11 و 3 متحمل ترین و ژنوتیپ های 1، 18 و 9 نیز حساس ترین ژنوتیپ ها به تنش خشکی انتهای فصل بودند. با در نظر گرفتن آماره های پایداری شوکلا و اکووالانس ریک، نصار و هان، تنازرو،آماره کانگ، ضریب رگسیون ابرهارت و راسل و انحراف از خط رگرسیون، ژنوتیپ های 11، 8، 3، 6 و 15 بالاترین پایداری عملکرد دانه را داشتند که می توان از آنها به عنوان مواد ژنتیکی مناسب در برنامه های به نژادی جو استفاده کرد.