وضعیت پاسخگویی نظام سلامت: مطالعه مناطق حاشیه نشین شهر اهواز در سال 1401

پاسخگویی یکی از مولفه های اصلی نظام سلامت است که  با خصوصیات اجتماعی جامعه مرتبط می باشد.  برنامه ریزی جهت دستیابی به  پاسخگویی نظام سلامت در مناطق حاشیه نشین  به عنوان  اجتماعات نوظهور و یکی از تعیین کننده های اجتماعی سلامت جهت دستیابی یه یک سیستم ارایه خدمات مناسب الزامی است. هدف این مطالعه بررسی وضعیت پاسخگویی نظام سلامت در ساکنین مناطق حاشیه نشین شهر اهواز بود.

در این مطالعه مقطعی، 385  نفر از ساکنان مناطق حاشیه نشین شهر اهواز به روش نمونه گیری چند مرحله ای از 7 مرکز بهداشتی درمانی مناطق آل صافی، منبع آب، کوت عبداله، کوی رمضان، عین دو، حصیرآباد و کیان آباد و دو بیمارستان علامه کرمی و بیمارستان سینا در سال 1401 انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از چک لیست اطلاعات دموگرافیک اجتماعی و  پرسشنامه پاسخگویی سازمان بهداشت جهانی استفاده  شد. برای تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی، من ویتنی، کروسکال والیس، آنالیز واریانس و تی مستقل در نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد.

دامنه سنی پاسخگویان 18 تا 97 سال با میانگین (56/16±84/42) بود. زنان 66 درصد از جامعه پژوهش را تشکیل دادند. 76 درصد متاهل، 26 درصد بیسواد و 4/4 درصد دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. 7/85 درصد از پاسخگویان درآمد زیر 5 میلیون داشتند. 2/66 درصد از سازمان های ارایه خدمت دولتی استفاده می نمودند. 80 درصد دارای بیمه درمانی و 1/15درصد دارای بیمه تکمیلی بودند. عملکرد خدمات بستری از نظر پاسخگویی بهتر از خدمات سرپایی بود. بعد «انتخاب آگاهانه» برای خدمات سرپایی و بستری امتیاز پایینی دریافت کرد. تقریبا 13 درصد از پاسخگویان در حین دریافت خدمات بستری، نوعی از تبعیض را درک کردند. پاسخگویی در همه ابعاد با نوع ارایه دهنده خدمات، در بعد ارتباط با نوع ارایه خدمات، در بعد انتخاب آگاهانه و محرمانگی با داشتن بیمه تکمیلی شرکت کنندگان در پژوهش رابطه معنی داری داشت.

بحث: 

توجه به کیفیت امکانات مراکز، دسترسی به حمایت اجتماعی و انتخاب آگاهانه به عنوان ابعاد دارای اولویت جهت برنامه ریزی برای اقدامات اصلاحی به منظور بهبود پاسخگویی نظام سلامت در مناطق حاشیه نشین پیشنهاد می شود.