پاسخ رشدی بنه های دختری زعفران به شرایط نگهداری بنه مادری در طی دوره رکود تابستانه

شرایط نگهداری بنه مادری زعفران در طی دوره رکود تابستانه، شامل مراحل خواب حقیقی و خواب ظاهری، رشد رویشی و فرایند تولید بنه های دختری را تحت تاثیر قرار می دهد و از این رو انجام مطالعات علمی در این زمینه ضروری است. در این راستا، آزمایشی مزرعه ای در قالب طرح  بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در شهرستان قاینات اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: 1- کشت بنه ها در 15 خرداد ماه و استقرار در دمای محیط، 2- کشت بنه ها در 15 خرداد ماه + مصرف بقایای گیاهی، 3- کشت بنه ها در 15 خرداد ماه + انجام آبیاری تابستانه،  4- نگهداری بنه ها در محیط آزاد (سایه و دمای 30 تا 32 درجه سانتی گراد) به مدت سه ماه و کشت آن ها در 15 شهریور، 5- نگهداری بنه ها در انکوباتور (دمای ثابت 25 درجه سانتی گراد و محیط تاریک) به مدت سه ماه و کشت آن ها در 15 شهریورماه، 6- نگهداری بنه ها در انکوباتور (با دمای متغیر 20، 25 و مجدد 20 درجه سانتی گراد و به مدت یک ماه در هر دما) و کشت آنها در 15 شهریورماه و 7- نگهداری تلفیقی بنه ها در محیط آزاد (دو ماه از 15 خرداد تا 15 مرداد) و انکوباتور (یک ماه در دمای 25 درجه سانتی گراد از 15 مرداد تا 15 شهریور) و کشت آنها در  15 شهریورماه. صفات مورد مطالعه شامل طول، تعداد و وزن برگ، تعداد و وزن کل بنه های دختری، وزن بنه دختری اصلی، متوسط وزن بنه و نیز تعداد و عملکرد بنه های دختری در گروه های وزنی مختلف بودند. نتایج نشان داد که تیمار کشت گیاه در 15 خرداد همراه با مصرف بقایای گیاهی بیشترین مقادیر طول و تعداد برگ (به ترتیب 35 سانتی متر و 9 عدد در بنه) را سبب گردید. انکوباسیون بنه ها در دمای متغیر و سپس کشت آنها در شهریور منجر به افزایش معنی دار وزن کل بنه های دختری شد، در حالی که  انکوباسیون در دمای ثابت و کشت در شهریورماه بیشترین اثر را بر تعداد بنه در واحد سطح داشت (2022 عدد در متر مربع). بیشترین و کمترین مقدار متوسط وزن هر بنه دختری به ترتیب در تیمارهای کشت در خرداد + مصرف بقایای گیاهی (23/7 گرم) و انکوباسیون در دمای ثابت (22/2 گرم) + کشت در شهریور حاصل شد؛ که در مقایسه با متوسط وزن بنه های مادری کشت شده (15 گرم) کاهش یافت. تیمار کاشت در خرداد + مصرف بقایای گیاهی باعث کاهش تعداد بنه های ریز با وزن کمتر از 6 گرم و افزایش تعداد بنه های دختری در گروه های وزنی 9 تا 12 و 12 تا 15 گرم شد. نگهداری بنه های مادری در دمای متغیر انکوباتور + کشت در شهریور منجر به افزایش تعداد و عملکرد بنه های دختری با وزن بیش از 15 گرم شد. در مجموع، تیمارهای کاشت بنه در خرداد همراه با مصرف بقایای گیاهی و نگهداری بنه های مادری در دمای متغیر انکوباتور و سپس کاشت آنها در شهریور که به ترتیب 66  و 61 درصد از عملکرد بنه های دختری تولید شده در آن ها در گروه های وزنی بیش از 9 گرم قرار گرفتند، به عنوان تیمارهای برتر از نظر بهبود رشد بنه های دختری زعفران شناسایی و معرفی شدند.