اثرات کروسین و عصاره هیدرو الکلی هلیله سیاه بر حافظه و بیان ژن های PSD 95، synapsin-1، synaptophysin در هیپوکمپ به دنبال استرس در موش صحرایی نر

استرس یک محرک است که منجر به واکنش فیزیکی یا روانی می شود. استرس، حافظه و شناخت  را تحت تاثیر قرار می دهد. داروهای رایجی که برای درمان استرس و اختلالات حافظه استفاده می شوند اثرات محدود و عوارض جانبی فراوانی دارند، بنابراین جستجوی ترکیبات موثر جدید با منشاء طبیعی و عوارض جانبی کم تر، مورد توجه می باشند. مطالعات مختلف نشان داده است که هلیله سیاه و کروسین در بهبود حافطه موثر هستند. چندین پروتیین از جمله سیناپسین1، سیناپتوفیزین و  PSD95در انتقال پیام عصبی در سیناپس های دخیل در حافظه نقش دارند. در این مطالعه اثر عصاره هیدروالکلی هلیله سیاه و کروسین در بهبود حافظه و استرس و بیان ژن های سیناپسین 1، سیناپتوفیزین و PSD95 در بافت هیپوکمپ موش های صحرایی نر مدل استرس بی حرکتی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

در این مطالعه 25 سر موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار به طور تصادفی به پنج گروه شامل گروه کنترل، گروه استرس،گروه تیمار شده با عصاره هیدروالکلی هلیله سیاه، گروه تیمار شده با کروسین،گروه تیمار هم زمان با عصاره هیدروالکلی هلیله سیاه و کروسین تقسیم شدند. همه گروه ها غیر از گروه کنترل به مدت 14 روز تحت استرس بی حرکتی قرار گرفتند. کروسین به صورت داخل صفاقی (mg/kg 30) و عصاره هیدروالکلی هلیله سیاه به صورت گاواژ داخل معدی (mg/kg 50) داده شد. پس از 14 روز تست shuttle box جهت بررسی حافظه انجام شد. سپس حیوانات بی هوش شدند و هیپوکمپ آن ها جدا گردید و تغییرات بیان ژن های سیناپسین 1، سیناپتوفیزین و PSD95 در بافت، توسط روش Real-time PCR مورد بررسی قرار گرفت.

استرس بی حرکتی باعث اختلال در دو شاخصه حافظه شد، یعنی مدت زمان توقف دراتاقک تاریک را افزایش (01/0>P) و مدت زمان تاخیر جهت ورود به اتاقک تاریک را نسبت به گروه کنترل کاهش(0/0001>P) داد. درمان با عصاره هیدرو الکلی هلیله سیاه تاثیری بر روی مدت زمان توقف در اتاقک تاریک نداشت (0/05<P). اما کروسین منجر به کاهش مدت زمان توقف در اتاقک تاریک نسبت به گروه استرس شد (0/05>P). عصاره هیدروالکلی هلیله سیاه و کروسین هر دو مدت زمان تاخیر جهت ورود به اتاق تاریک را افزایش دادند (به ترتیب 0/01>P و 0/001>P). در نتیجه هر دوی آن ها پارامترهای بهبود حافظه را تحت تاثیر قرار دادند. ترکیب عصاره هیدروالکلی هلیله سیاه و کروسین مدت زمان توقف در اتاقک تاریک را کاهش (05/0>P) و مدت زمان تاخیر جهت ورود به اتاقک تاریک را نسبت به گروه استرس افزایش داد (001/0>P). استرس بی حرکتی باعث کاهش بیان ژن های سیناپتوفیزین، سیناپسین 1 و PSD95 در بافت هیپوکمپ نسبت به گروه کنترل شد (همگی 0/001>P). هم چنین بیان ژن های سیناپتوفیزین، سیناپسین 1 و PSD95 در بافت هیپوکمپ گروه های تیمار شده با عصاره هیدروالکلی هلیله سیاه (به ترتیب 0/01>P، 0/01>P و 0/001>P)،کروسین (به ترتیب 0/001>P، 0/01>P و 0/001>P) و ترکیب آن ها (به ترتیب 0/001>P،0/001>P و 0/01>P) نسبت به گروه استرس افزایش یافت.

درمان با کروسین و عصاره هیدرو الکلی هلیله سیاه به طور جداگانه و یا ترکیب آن ها در بهبود حافظه و کاهش استرس با افزایش بیان ژن های سیناپسین 1، سیناپتوفیزین و  PSD95موثر بود.