ردیابی مولکولی سه ویروس آلوده کننده گیاه پنیرک در استان گلستان

ویروسهای گیاهی یکی از عوامل مهم محدودکننده تولید گیاهان مختلف می باشند. در این مطالعه وقوع سه ویروس مهم به نام های ویروس موزاییک خیار (cucumber mosaic virus, CMV)، ویروس موزاییک یونجه (alfalfa mosaic virus, AMV)، و ویروس رگبرگ روشنی پنیرک (malva vein clearing virus , MVCV)  در گیاهان پنیرک (Malva sylvestris) در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، در سال های 1401-1402، تعداد 20 نمونه برگی با علایم مشکوک به آلودگی ویروسی از فضای سبز و گلخانه های پرورش این گیاه جمع آوری گردید. نمونه ها توسط آزمون مولکولی Reverse transcription- polymerase chain reaction (RT-PCR) با آغازگرهای اختصاصی مربوط به هر ویروس مورد ارزیابی قرار گرفتند. هر سه ویروس ردیابی شدند و در مجموع بیشترین آلودگی مربوط به ویروس MVCV بود (نه نمونه)، پس از آن به ترتیب CMV (پنج نمونه) و AMV (دو نمونه) قرار داشتند. در بررسی مولکولی نمونه ها، ترادف ژن پروتیین پوششی (CP) جدایه MVCV مورد مطالعه (Ma2) بیشترین شباهت نوکلیوتیدی را با جدایه ایرانی IR1 (67/99 درصد) و بعد از آن با جدایه NAKT-NL از هلند (73/93 درصد) نشان داد. ترادف ژن CP جدایه CMV-IR-Ma بیشترین شباهت (100-99 درصد) را با جدایه های Ir-VM و Ir-WS از خراسان رضوی و جدایه Tsh از چین داشت. ترادف ژن CP جدایه AMV-IR-Ma دارای بیشترین شباهت نوکلیوتیدی (99-98 درصد) با جدایه های Ir-VM، Ir-WS و Ir-WS2 از خراسان رضوی بود. براساس اطلاعات نگارندگان، این اولین گزارش از آلودگی گیاه پنیرک به ویروسهای AMV و CMV در ایران با استفاده از آزمون RT-PCR می باشد. نتایج این تحقیق زمینه را برای کارهای تکمیلی از جمله بررسی آلودگی مخلوط ویروسها، ارزیابی خسارت، و میزان پراکندگی آنها فراهم می نماید.