ارزیابی و کمی سازی خدمات بوم سازگانی در کشت بوم های علوفه ای جو و تریتیکاله

خدمات بوم سازگان مزایا و کارکردهایی هستند که بوم نظام ها برای انسان فراهم می کنند. در این مطالعه انواع خدمات تامینی، حمایتی و تنظیمی در کشت بوم های جو و تریتیکاله واقع در شرکت زراعی دشت ناز ساری (استان مازندران) در سال زراعی 99-1398 ارزیابی و کمی سازی شد. خدمات بوم سازگانی مورد بررسی شامل تنوع زیستی حشرات و گیاهان هرز از زیر مجموعه خدمات حمایتی با استفاده از شاخص های شانون-واینر، سیمپسون، مارگالف، یکنواختی و منهنیک، خدمات تنظیمی با استفاده از نمایه های تنفس میکروبی خاک، ترسیب کربن، فراوانی کرم خاکی، ماده آلی، پایداری خاکدانه ها، تولید اکسیژن و خدمات تامینی شامل عملکرد و میزان پروتیین دانه ارزیابی و کمی سازی شدند. نمونه های خاک قبل از کشت گیاهان جو و تریتیکاله در آبان 1398 و پس از برداشت آن در خرداد 1399 از عمق 0-30 سانتی متری برداشت شدند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان خدمت تولید اکسیژن حدود 66/17 و 57/16 تن در هکتار از قطعات علوفه ای 12 جو و 16 تریتیکاله حاصل گردید. در این پژوهش بیشترین میزان ترسیب کربن (67/2 تن در هکتار) و فعالیت تنفس میکروبی قبل از کشت و بعد از برداشت محصول به ترتیب به میزان 40/91 و 95/45 میلی گرم CO2 به ازای هر کیلوگرم خاک در روز به قطعه 18 جو تعلق داشت. بطور کلی مدیریت زراعی و اجرای نظام کشاورزی فشرده، بر ارایه بسیاری از خدمات بوم سازگان در مزارع جو و تریتیکاله در منطقه دشت ناز ساری تاثیرگذار بود، به-طوری که این خدمات تحت تاثیر عواملی متعددی مانند رقم زراعی، تناوب زراعی، روش های خاکورزی و غیره قرار گرفتند.