جداسازی و شناسایی عوامل پژمردگی فوزاریومی به لیمو و کنترل بیولوژیکی آن توسط قارچ Trichoderma harzianum در شهرستان خرم آباد

مهار زیستی از روش های موثر وکارامد در مدیریت بیماری های گیاهی است که خطر کمتری برای سلامت انسان و محیط زیست دارد. در این پژوهش به منظور مهار زیستی بیماری پژمردگی فوزاریومی از قارچ بیوکنترل Trichoderma harzianum استفاده شد.

به منظور بررسی عامل پژمردگی به لیمو و کنترل بیولوژیکی آن از شهرستان خرم آباد نمونه برداری شد و تعداد 45 نمونه برای جداسازی و شناسایی به آزمایشگاه منتقل شدند. از جدایه بیوکنترل T. harzianum علیه قارچ های بیمارگر در شرایط آزمایشگاه به صورت کشت متقابل و تاثیر مواد فرار و در شرایط گلخانه در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار استفاده شد.

براساس ویژگی های مورفولوژیکی و مولکولی جدایه های Fusarium از هم تفکیک شدند و در دو گونه F. oxysporum و F. redolens قرار گرفتند. در آزمایشگاه جدایه T. harzianum از رشد میسلیوم بیمارگرهای F. oxysporum و F. redolens ممانعت کرد؛ اما بیشترین اثر بازدارندگی را بر گونه بیمارگر F. oxysporum داشت و در روش های کشت متقابل و اثر ترکیبات فرار به ترتیب این بیمارگر را به میزان 5/71 و 5/61 درصد کنترل کرد؛ درحالی که کنترل F. redolens در دو روش به میزان 5/56 و 5/50 درصد بود. نتایج آزمایش های گلخانه ای نشان دادند بیوکنترل T. harzianum علاوه بر افزایش فاکتورهای رشدی گیاه، شاخص های بیماری را کاهش داد و بیماری را کنترل کرد. تاثیر عامل زیستی T. harzianum بر شدت بیماری F. oxysporum پس از 30 روز برابر با 86/73 درصد و در F. redolens برابر با 16/74 درصد بود. ازنظر فاکتورهای رشدی تیمار T. harzianum، بیشترین و تیمار F. redolens کمترین شاخص های رشدی را داشتند.

استفاده از عامل بیوکنترل T. harzianum تاثیر معنی داری در جلوگیری از رشد عوامل بیمارگر F. oxysporum و F. redolens دارد؛ بنابراین، به عنوان یک عامل کاربردی در کنترل زیستی بیماری پژمردگی فوزاریومی برای افزایش بهره وری و تولید محصول ایمن می تواند استفاده شود.