آسیب شناسی تحریفات نهضت عاشورا و راهبردهای مواجهه با آن

نهضت عاشورا دچار انواع تحریفات لفظی و معنوی شده است که نقش عوام شیعیان در وقوع آنها برجسته است. به نظر می رسد غفلت از علل و فلسفه وقوع حادثه کربلا، و دل مشغولی به امور عرضی آن و پیوند گرامی داشت نهضت عاشورا با معیشت مردم، موجب گسترش چنین تحریفاتی شده است. همچنین غلبه رویکرد عاطفی موجب چشم پوشی مردم از اتخاذ رویکرد عقلانی به این نهضت گردیده است. علاوه بر این موارد، عواملی چون تقدس-سازی و تفسیر استثنایی، تفسیر شفاعت محور، عرف گرایی و تلقی عادت محور از نهضت عاشورا، از موارد مهم تحریفات این واقعه است. در این تحقیق ضمن آسیب شناسی علل و عوامل مختلف تحریف نهضت عاشورا، بر خطاهای رایج شیعیان در مواجهه با پاسداشت این نهضت و راهبردهای مواجهه با آنها تاکید خواهد شد. برخی از این خطاها عبارتند از: غفلت از فلسفه و اهداف نهضت عاشورا و تمرکز بر روش های عزاداری، عاطفه گرایی و احساس گرایی، نگرش طلب کارانه نسبت به امام حسین (ع)، محوریت روضه خوانان و مداحان بازاری به جای علما و نخبگان دردمند، آمیخته شدن نهضت عاشورا با فرهنگ های قومی و قبیله ای، و خلط در معیارهای حسینی بودن. در مواجهه با آسیب های مذکور راهبردهای زیر پیشنهاد می شود: ضرورت شناخت دقیق تاریخ عاشورا توسط عموم شیعیان، لزوم بازخوانی مداوم فلسفه و اهداف نهضت عاشورا، اهمیت تفکیک ذاتیات و عرضیات نهضت عاشورا از همدیگر، آسیب شناسی و اصلاح سنت روضه خوانی و مداحی، و تلاش برای تعمیق فهم مردم از آموزه های اصیل عاشورایی.