مناسبات جنسیتی در ذهنیت دانشجویان دانشگاه های‎ ‎شهر تهران

موضوع این پژوهش فهم ذهنیت دانشجویان نسبت به مناسبات جنسیتی است و چارچوب ‏مفهومی آن از نظریه های نظم جنسیتی کانل و سلطه مذکر بوردیو اخذ شده است. داده های پژوهش با رویکرد کیفی و از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 32 دانشجوی دختر و پسر در سه دانشگاه ‏تهران، امیرکبیر و الزهرا واقع در شهر تهران جمع آوری و با روش تحلیل مضمون بررسی شدند. تحلیل مضمون مصاحبه های انجام شده 11 ‏مضمون فرعی و 3 مضمون اصلی را آشکار کرد و نشان داد که دانشجویان در زمینه مناسبات جنسیتی، سه رویکرد متمایز دارند. گروه اول ‏تبعیض جنسیتی را کم اهمیت می دانند و نابرابری جنسیتی را برمبنای تفاوت طبیعی توجیه می کنند و با ارزش های مردسالارانه تبانی کرده و از ‏مسیولیت کمتر زنان در برخی حوزه ها رضایت دارند؛ گروه دوم، که بخش بزرگی از مشارکت کنندگان این تحقیق را تشکیل می دهند، به تبعیض ‏جنسیتی حساس بودند. در میان این گروه، بیشتر دانشجویان دختر در زندگی خانوادگی و از کودکی تجربه زیسته ای مبتنی بر تبعیض داشتند یا با ‏ورود به دانشگاه و بازار کار، با تبعیض جنسیتی مواجه شده بودند. بیشتر دانشجویان مرد این گروه نیز از امتیازات مردانه خود آگاه بودند. گروه ‏سوم اقلیتی از زنان و مردان مشارکت کننده در پژوهش بودند که همچون گروه دوم، به تبعیض جنسیتی حساس بودند و در جهت کاهش آن تلاش ‏می کردند. آن ها با فعالیت در انجمن های دانشگاه یا نوشتن در نشریات دانشجویی و... برای برابری حقوقی زنان و مردان تلاش می کردند. با ‏وجود این، ناامیدی نسبت به تغییر قوانین حتی در میان این کنشگران نیز مشهود است و در مواردی به سرخوردگی و تصمیم به مهاجرت آن ها منجر ‏شده است. اغلب مشارکت کنندگان از نقش مثبت دانشگاه در تحولات ذهنیتی خود، به ویژه در حوزه مناسبات جنسیتی، گفته اند؛ اما دانشگاه بیشتر ‏بستر تعاملات دانشجویی برای تغییر را فراهم می کند تا عاملیتی برای تغییر ارزش ها و نگرش های دانشجویان داشته باشد. ‏