تحلیل روند زمانی تغییرات بارش و دما در حوضه های آبریز ایران

در این مطالعه، با استفاده از داده های ایستگاه های هواشناسی وزارت نیرو به ارزیابی روند تغییرات متغیرهای بارش و دما در مقیاس حوزه ای در گستره ایران پرداخته شد. ابتدا داده های ماهانه ایستگاه هایی منتخب شامل 476 ایستگاه اقلیم شناسی و 116 ایستگاه تبخیر سنجی از مجموع 2142 ایستگاه اقلیم شناسی و 1230 ایستگاه تبخیرسنجی، با حداقل 40 سال آمار با حداکثر 3 ماه خلا آماری انتخاب جمع آوری شد. دوره مطالعاتی سال های آبی 54-1353 الی 93-1392 می باشد. از آزمون من-کندال برای آشکارسازی روند این داده ها در هر ایستگاه استفاده شد. سپس با استفاده از روش تیسن، بارش و دمای ماهانه، فصلی و سالانه ی ایستگاه ها به سطح حوضه های آبریز بسط داده شد. در ادامه با توجه به بزرگی شاخص من-کندال نسبت به بازه های اطمینان 90، 95 و 99 درصد، نتایج در مقیاس ایستگاه ها، حوضه آبریز درجه دو، درجه یک و کل کشور مورد بحث قرار گرفت. نتایج این تحقیق برای متغیربارش حاکی از روند افزایشی در فصل پاییز برای شمال کشور (13 درصد ایستگاه ها)، روند کاهشی در فصل زمستان برای 33 درصد ایستگاه ها، بدون روند معنی دار در فصل بهار، و روند افزایشی در فصل تابستان می باشد. همچنین روند افزایشی در تمامی حالات برای متغیر دما مشاهده شد. با مقایسه ی تغییرات 5 و 10 سال انتهایی دوره مطالعاتی (منتهی به سال آبی 93-1392) با میانگین 40 ساله، کاهش بارش در اغلب مناطق کشور، توام با افزایش میانگین دما، حاکی از کاهش منابع آبی در دسترس می باشد.