بررسی تاثیر سمی متادون بر روی بافت مخچه موشهای صحرایی نر بالغ

مخچه یک ساختار عصبی است که مرتبط با هماهنگی حرکتی و کنترل تعادل است. متادون یک ضددرد مخدر مصنوعی با اثر مرکزی است که به طور گسترده در برنامه های درمان نگهدارنده متادون (MMT) در سراسر جهان استفاده می شود. متاسفانه سوءمصرف متادون در حال حاضر به شدت در حال گسترش است و از طرفی مرگ و میرهای زیادی در اثر استفاده از این دارو نیز گزارش شده است. هنوز اطلاعات دقیقی در مورد سمیت این دارو بر بافت عصبی در دست نیست. بنابراین با توجه به اثر نوروتوکسیک آن به ویژه روی مخچه، هدف این مطالعه بررسی تغییرهای بافتی در قشر مخچه مرتبط با تجویز متادون است.

این مطالعه از نوع تجربی است. تعداد 24 سر موش صحرایی نر بالغ آلبینو به طور تصادفی در دو گروه کنترل و درمان با متادون قرار گرفتند. متادون به صورت زیرجلدی (10-5/2 میلی گرم بر کیلوگرم) یک بار در روز به مدت دو هفته متوالی تجویز شد. برای بررسی حجم و تعداد سلول ها در قشر مخچه از روش استریولوژی استفاده شد و برای بررسی تعداد نورون های پورکینژ از ایمونوهیستوشیمی علیه مارکر کالبیندین استفاده شد. آنالیز داده ها با نرم افزار پریسم و به روش تست تی مستقل (t-test) انجام شد.

نتایج مطالعه ما نشان داد که تجویز متادون سبب کاهش حجم لایه مولکولار می شود (P < 0.017, t = 5.37 Mean ± SEM = 1.429 ± 0.26) (میانگین گروه کنترل 6/05 و گروه متادون 4/62 بود). از طرفی تعداد نورون های پورکینژ نیز در گروه متادون کاهش معناداری نسبت به گروه کنترل نشان داد (P < 0.05) (P < 0.016, t = 3.291, Mean ± SEM =2264 ± 687.9) (میانگین گروه کنترل 17826 و میانگین گروه متادون 15562 بود). یافته های ما همچنین نشان داد که حجم لایه گرانولار (P < 0.04, t = 2.479, Mean ± SEM =0.825 ± 0.33) (میانگین گروه کنترل 4/375 و میانگین گروه متادون 3/55 بود) و نیز حجم ماده سفید مخچه در گروه متادون نسبت به گروه کنترل کاهش معناداری را نشان داد (P < 0.02, t = 3.03, Mean ± SEM =1.229±0.404) (میانگین گروه کنترل 3/28 و میانگین گروه متادون 2/06 بود). از طرفی تعداد نورون های کالبیندین مثبت نیز در گروه متادون نسبت به گروه کنترل کاهش معناداری را نشان داد (P < 0.05) (P < 0.02, t = 2.68, Mean ± SEM = 7.2 ± 2.68) (میانگین گروه کنترل 20/8 و گروه متادون 13/6بود).

این یافته ها نشان می دهد که تجویز متادون سبب آسیب به ماده خاکستری و سفید مخچه می شود. مرگ سلول های پورکینژ در اثر متادون می تواند سبب اختلال در عملکردهای مخچه ای شود. به نظر می رسد که تجویز متادون باید با احتیاط های بیشتری همراه باشد.