ارزیابی محتوی کارتنوئید در تغییر رنگ جهش یافته سیب زمینی ایجاد شده با پرتو گاما

سیب زمینی با نام علمی Solanum tuberosum گیاهی است یکساله از تیره سولاناسه، که برای استفاده از غده زیرزمینی آن کشت می شود. سیب زمینی چهارمین ماده غذایی مهم دنیا بعد از برنج، گندم و ذرت است و تنها و مهم ترین غذای غده ای دنیا می باشد. رنگ گوشت سیب زمینی یکی از مهم ترین فاکتورها در سیب زمینی می باشد. رنگ گوشت در اغلب ارقام تتراپلوئید سیب زمینی دامنه ای از سفید تا کرم و زرد تا زرد تیره دارد. تعداد کمی از ارقام به رنگ گوشت قرمز یا آبی/صورتی وجود دارند. زرد بودن رنگ گوشت سیب زمینی یکی از فاکتورهای تاثیرگذار برای انتخاب و معرفی ارقام در داخل کشور می باشد. با توجه به ایجاد کلون جهش یافته با خصوصیات کمی و کیفی برتر و با تغییر رنگ گوشت سیب زمینی از رقم کایزر که از ارقام با خصوصیات بسیار خوب می باشد؛ این تحقیق با هدف مشخص شدن دلایل تغییر رنگ کلون حاصل از ایجاد جهش فیزیکی پرتو گاما در رقم کایزر به انجام رسیده است.

جهت تعیین تغییرات محتوی کل و اجزا کاروتنوئید، تعداد 4 تکرار از کلون های تغییر رنگ زرد سیب زمینی جهش یافته حاصل از پرتوتابی گاما به همراه شاهد والدی رقم های کایزر و مارفونا که در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات اردبیل کشت گردیده بود با استفاده از روش های کروماتوگرافی اسپکتروفتومتری، کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا و مقایسه کیفی، رنگ پوست و گوشت آنها مورد بررسی قرار گرفتند.

مطابق نتایج حاصل از اسپکتروفتومتری، میزان کاروتنوئید کل لاین های جهش یافته کایزر و مارفونا به‎ترتیب برابر با 54/319   و 344/09   میکرو گرم در 100 گرم وزن تر گوشت سیب زمینی بوده و در رقم های والدی (شاهد) آنها به‎ترتیب برابر با 246/36 و 292/73 میکروگرم در 100 گرم وزن تر بوده است. این نتایج نشان می دهد که محتوی کاروتنوئید کل این دو لاین جهش یافته به‎ترتیب 1/3 و 1/18 برابر محتوی کاروتنوئید والد خود می باشد. نتایج بررسی محتوی اجزا کاروتنوئید نشان داد محتوی لوتئین در کلون های جهش یافته نسبت به شاهد افزایش داشته و نسبت ویالازانتین در ارقام مادری (شاهد) نسبت به کلون های جهش یافته بیشتر بوده است.

مطابق نتایج حاصله که منطبق بر بررسی منابع انجام شده بود مشخص شد محتوی کاروتنوئید کل در تغییر رنگ پوست و گوشت سیب زمینی نقش مهمی را ایفا می نماید و همچنین افزایش میزان لوتئین نیز در این امر نقش دارد و به نظر می رسد عامل تغییر رنگ گوشت سیب زمینی کلون جهش یافته حاصل نسبت به شاهد در وهله اول افزایش محتوی کاروتنوئید کل و همچنین افزایش میزان محتوی لوتئین آن می باشد.