تکوین مفهوم «امام» در انقلاب اسلامی با تاکید بر آرای شریعتی

انقلاب اسلامی ایران دارای ابعاد متعددی بوده که  اگرچه تئوری ها و نظریات مختلفی درباب چرایی و چگونگی آن توسط محققین و پژوهشگران مختلف ارائه شده است ولی همچنان وجوهات متعددی دارد که باید مورد بررسی و تحقیق قرار بگیرد. یکی از این موضوعات مسئله رهبری انقلاب است که با لقب امام نامیده شد، آن هم در حالی که این عنوان تا پیش از این در ادبیات شیعی دلالتی کاملا الهیاتی داشت. این مقاله، این پرسش اصلی را مطمح نظر قرار داده که مفهوم امام در انقلاب اسلامی چگونه شکل گرفت و چه مبانی و اصولی داشت. برای این منظور مقاله بر آرای علی شریعتی تکیه و تاکید داشته است. فرضیه مقاله این است که با توجه به ماهیت انقلاب ایران که نه بورژوایی بود و نه کارگری، بلکه اساسا جنبشی دینی بود، و از همین رو، با توجه به مبانی ارزشی انقلاب اسلامی و آرای برخی از ایدئولوگهای آن، موجبات همگرایی میان مفهوم امام شیعی و رهبر انقلابی فراهم شد تا این تحول در دلالت این مفهوم رخ دهد و «امام» معنای راه بری انقلاب را پیدا کند. یافته های تحقیق نشان داده که با تکوین ایدئولوژی انقلابی و تاکیدی که بر ارزش های اسلامی و اصول الهی داشت، اساسا بسترهای اجتماعی و تاریخی همپوشانی بین امام شیعی و رهبر انقلاب فراهم شده بود، و با تامل مجددی که علی شریعتی در کتاب امت و امامت از نسبت جامعه و امام ارائه کرد، زمینه های فکری آن نیز فراهم شد تا در نهایت لقب امام دلالتی انقلابی پیدا کند. روش مقاله توصیفی-تحلیلی و شیوه جمع آوری داده ها کتابخانه ای است.