بررسی نیاز رویشگاهی لرگ در جنگل تحقیقاتی «واز» مازندران

در این تحقیق جهت مطالعه نیازهای رویشگاهی لرگ، یکی از حوضه های جنگلی شهرستان نور به نام حوضه آبخیز «واز» (بخشی از حوضه 49 تقسیم بندی سازمان جنگلها و مراتع) که یکی از رویشگاه های مهم این گونه می باشد انتخاب گردید.
پس از انتخاب محل، محدوده جنگلی بر روی نقشه مشخش گردید. به لحاظ فرم آمیختگی، درختان لرگ به صورت آمیخته و مخلوط با سایر گونه ها نظیر توسکا، خرمندی، سفید پلت، انجیلی، افرا (پلت) و ممرز در جنگل ظاهر می شوند. با توجه به وضعیت رویشگاهی و وجود لرگ در نقاط مشخصی از جنگل، تعیین قطعات نمونه (مساحت 10 آر)، به صورت انتخابی و با جنگل گردشی های مستمر در نقاط مختلف جنگل صورت پذیرفت. حتی المقدور تلاش بر آن بوده که قطعات نمونه در رویشگاه ها و مناطقی انتخاب شوند که گونه لرگ غالب و از حداکثر تعداد برخوردار باشد. در این مطالعه مشخصه های کمی و کیفی درختان لرگ به طور جداگانه یادداشت و ثبت گردید و تجزیه و تحلیل نهایی با استفاده از آمار و اطلاعات موجود انجام گرفت.
مطالعه و بررسی رویشگاه های لرگ در حوضه نشان می دهد که درختان لرگ بر روی خاکهای رسی مرطوب و عمیق، شیب بین 5 تا 20 درصد، جهتهای شمالی، ارتفاع 500 تا 1000 متر از سطح دریا در حاشیه و اراضی کم شیب بستر رودخانه ها و دره ها از بیشترین تراکم برخوردار بوده اند. ضمن آنکه حوضه «واز» حد فوقانی این گونه در جنگلهای شمال بشمار می رود، به طوری که لرگ در این حوضه تا ارتفاع 1330 متر از سطح دریا بالا می رود. موجودی سرپا در توده های جنگلی مورد مطالعه به طور متوسط 415 سیلو در هکتار است که 55.6 درصد آن را لرگ، 22.9 درصد آن را توسکای ییلاقی و بقیه را سایر گونه ها تشکیل می دهد. از نظر درجه آمیختگی نیز 56.4 درصد درختان را لرگ، 14.5 درصد را خردمندی، 8 درصد را توسکای ییلاقی و بقیه را سایر گونه ها تشکیل می دهند.
متوسط رویش قطری و طولی سالیانه لرگ در طول دوره زندگی، متفاوت و بیشترین رشد طولی و قطری مربوط به 20 سال اول دوره می باشد. در ضمن رویش ارتفاعی بعد از سنین حدود 55 سالگی، بسیار کم و به حداقل ممکن می رسد. تعداد درختان لرگ در توده های مورد مطالعه 14.2 اصله در قطعه نمونه (10 آر) می باشد که تا طبقه قطری 35 سانتیمتری افزایش و بعد از آن روند نزولی پیدا می کند. بیش از 80 درصد درختان لرگ در طبقات قطری 10 تا 45 سانتیمتری قرار دارند. از نظر زادآوری، کلیه نهالها مبدا غیرجنسی (ریشه جوش) دارند، ضمن آنکه به رغم وجود نهال نسبتا فراوان، زادآوری از روند مطلوبی برخوردار نیست. لرگ در عموم رویشگاه ها همراه با توسکای ییلاقی، افرا (پلت)، توسکای قشلاقی، ممرز، سفید پلت، ون و گردو در اشکوب بالا قرار می گیرد. توده های لرگ مورد بررسی در اکثر موارد حالت دو اشکوبه دارند. از نظر کیفیت تنه، هرس، تقارن تاج، درختان لرگ وضعیت چندان مطلوبی ندارند. 84 درصد درختان سالم و تنها 16 درصد آنها دچار آفت و امراض، پوسیدگی، کت زدگی و سرشکستگی تاج می باشند.