بررسی رفتار رشد ارتفاعی کلن های صنوبر در کردستان

آزمایش بررسی رشد ارتفاعی در کلن های صنوبر با هدف شناخت واکنش و رفتار 8 کلن متعلق به 6 گونه مختلف صنوبر از لحاظ رویش ارتفاعی در مرحله استقرار نهال (ساقه و ریشه یکساله) در طی سال زراعی 1380 و در نهالستان زاله شهر سنندج با قالب آماری طرح آشیانه ای با 8 تیمار و 10 تکرار انجام شده است.
نتایج بدست آمده بیانگر وجود اختلاف معنی دار آماری بین کلن ها از نظر رشد ارتفاعی می باشد. در پایان دوره رشد (آبان ماه)، کلن P.deltoides 63.3 با میانگین 234.4 سانتیمتر دارای بیشترین و کلن P.euphratica با میانگین 78.8 سانتیمتر دارای کمترین ارتفاع در میان کلن های مورد بررسی بوده اند، بنابراین توان بالقوه ژنتیکی کلن ها از لحاظ رشد ارتفاعی و همچنین واکنش آنها به محرکهای محیطی نظیر نور و دما متفاوت می باشد.
بررسی رفتار کلن ها از نظر تغییر رشد ارتفاعی سالانه در طول فصل رویش نشان دهنده سه مرحله متفاوت می باشد که شامل: مرحله اول رشد یا مرحله رشد بطئی اولیه که از نظر زمانی شامل دوره قبل از خرداد ماه می باشد. در این مرحله میانگین رویش ارتفاعی نهال در کلن های مورد بررسی 25.8 سانتیمتر با متوسط رویش روزانه 0.4 سانتیمتر در روز بود، مرحله دوم یا مرحله رشد سریع که از نظر زمانی شامل دوره خرداد تا شهریور ماه بوده و بیش از 70% رویش ارتفاعی کلن ها در این مرحله اتفاق افتاده است. میانگین رویش ارتفاعی نهال در کلن های صنوبر در این مرحله 101.6 سانتیمتر با متوسط رویش روزانه 101 سانتیمتر در روز بود و مرحله سوم رشد یا مرحله رشد بطئی ثانویه بعد از شهریورماه با میانگین رویش ارتفاعی کلن ها معادل 14.5 سانتیمتر و متوسط رویش روزانه 0.2 سانتیمتر در روز بوده است. برترین کلن از نظر رشد ارتفاعی در میان کلن ها P.d. 63.3 در مراحل اول و سوم، رشد اندک لیکن در مرحله دوم، رشد بسیار زیادی داشته است. کلن P. trichocarpa زودتر از سایر کلن ها برخلاف بقیه کلن ها در مراحل اول و سوم رشد زیادتر ولی در مرحله دوم، رشد متوسطی نسبت به سایر کلن ها نشان داده است.
باتوجه به نتایج حاصل از این آزمایش در شرایط جوی سال 1380 و شهر سنندج نقطه شروع اولیه رشد ارتفاعی سالانه کلن های صنوبر در متوسط دمای 13 درجه سانتیگراد و متوسط تابش 260 ساعت در ماه در اوایل بهار و همچنین متوسط دمای مناسب رشد کلن های صنوبر در حدود 25 درجه سانتیگراد با متوسط تابش 370 ساعت در ماه در شرایط تامین آبیاری و رطوبت کامل و نیز نقطه تثبیت یا توقف رشد ارتفاعی سالانه کلن ها در متوسط دمای 10 درجه سانتیگراد و متوسط تابش 220 ساعت در ماه در پاییز اتفاق می افتد.