سنگ‏ نگاری، زمین‏ شیمی و خاستگاه زمین‏ ساختی سنگ‏ های آتشفشانی ترشیری منطقه آسفیچ (جنوب باختری سربیشه، خراسان جنوبی)

منطقه آسفیچ در جنوب باختری سربیشه (خراسان جنوبی) و در مرز بلوک لوت و پهنه سیستان جای دارد. سنگ های آتشفشانی ترشیری منطقه شامل پیروکسن آندزیت، آندزیت، داسیت، ریوداسیت، ریولیت (پرلیت)، توف، برش و آگلومرا هستند که روی پریدوتیت‏ های سرپانتینی شده و میکروگابروی کرتاسه جای گرفته‏ اند. کانی های پلاژیوکلاز، سانیدین، کوارتز، هورنبلند، بیوتیت و کلینوپیروکسن از کانی‏ های اصلی و بافت‏ ‏ های پورفیریتیک با زمینه میکروگرانولار و یا میکرولیتی، گلومروپورفیریتیک، جریانی، حفره‏ ای و پرلیتی‏ از بافت های رایج این سنگ‏ ها هستند. منطقه‏ بندی شیمیایی، بافت غربالی و خوردگی خلیجی در پلاژیوکلازها نشان‏ دهنده شرایط نبود تعادل هنگام تبلور ماگما هستند. سنگ های یادشده، از سری ماگمایی کالک‏ آلکالن و در گروه سنگ‏ های با پتاسیم بالا به شمار می روند. نمودارهای بهنجارشده عنصرهای کمیاب و خاکی کمیاب این سنگ ها در برابر گوشته اولیه و کندریت وابستگی زایشی آنها با یکدیگر را نشان می دهند. تهی‏ شدگی از عنصرهای P، Ti، Ta و Nb و غنی شدگی از U، K، Sr، Zr، Rb و Th و همچنین، غنی‏ شدگی LREE نسبت به HREE گویای پیدایش این سنگ‏ ها در حاشیه فعال قاره‏ ای هستند و در پی ذوب بخشی گوه گوشته‏ ای و افزوده شدن سازنده های متاسوماتیک آزادشده از سنگ کره فرورونده و یا به دنبال نازک شدگی (لایه لایه شدگی) سنگ کره ستبر پدید آمده اند. شواهد زمین شیمیایی مانند Nb/Y در برابر Rb/Y نشان می‏ دهد آلودگی پوسته‏ ای یکی از مهم ترین پدیده ها در تحول ماگما در این منطقه است. بر پایه نمودار های Dy/Yb در برابر La/Yb و Dy/Yb در برابر Dy می‏ توان خاستگاه ماگمای سازنده این سنگ ها را ذوب بخشی گوشته اسپینل لرزولیتی در محدوده رخساره اسپینل لرزولیت فلوگوپیت دار دانست.