کشتیرانی و تهدیدهای محیط‏زیست دریایی جنوبگان

حضور روزافزون کشتی‏ها و حوادث کشتیرانی، مهم‏ترین منشا تهدیدها و آلودگی‏های زیست‏بوم دریایی جنوبگان به شمار می‏آید. این نوشتار، در پی ارزیابی کارآمدی، بازدارندگی و جامعیت حقوق محیط‏زیست دریایی جنوبگان ناظر بر کشتی‏ها است.

این پژوهش، با استفاده از روش کیفی روندپژوهی انجام شده است. روندها زنجیره مستمری از رویدادها به‏ ویژه رویدادهای جریان‎ سازی هستند که وضعیت کنونی را مشخص کرده و از موقعیت‏های محتمل آینده خبر می‏دهند. منابع مورد استفاده این پژوهش بنا به ماهیت کیفی آن، از نوع اسنادی و کتابخانه‏ای است. داده‏های مورد نیاز از اسناد دست اول حقوقی، کتاب‏ها، مقاله ‏های معتبر و تارنماهای مرتبط با موضوع گردآوری شده‏اند.

یافته‏ ها:

 پژوهش نشان داد که تهدیدآفرینی زیست‏ محیطی کشتی‏ها به ویژه با ظهور تهدیدهای نوپدید در سال‏های پیش‏رو به دلایلی چون تغییر اقلیم، گرم شدن زمین و ذوب شدن تدریجی یخ‏های قطبی از یک‏سو و افزایش رقابت‏های ژئواسترتژیکی قدرت‏های بزرگ در جنوبگان از سوی دیگر، افزایش یابد. از این‏رو، به منظور حفاظت پایدار از محیط‏زیست دریایی جنوبگان، باید کشتیرانی سبز و استفاده از کشتی‏ های سازگار با محیط زیست در دستور نهادهای مرتبط قرار گیرد.

نظام حقوقی چندسطحی و سخت‏گیرانه محیط‏زیست دریایی جنوبگان، با داشتن شرایط سازواری و هم‏تکمیلی با حقوق بین‏الملل زیست‏محیطی از کارآمدی و بازدارندگی مطلوب و مناسبی در حفاظت از زیست‏بوم دریایی جنوبگان برخوردار است، اما به دلیل مسلم پنداشتن ممنوعیت فعالیت‏های نظامی در این منطقه، حداقل تا زمان بازنگری پیمان جنوبگان در سال 2048 و در نتیجه مسکوت گذاشتن رابطه کشتی‏های جنگی و محیط‏زیست دریایی جنوبگان به لحاظ جامعیت، ناکافی به نظر می‏رسد.