بررسی تاثیر وارونگی های دمایی بر آلودگی هوای اکوسیستم های بیابانی در منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس

پژوهش حاضر در راستای شناسایی وارونگی های دمایی، شدت و ارتباط آن با آلاینده های جوی در منطقه صنعتی غرب بندرعباس انجام شد. برای دستیابی به این رهیافت، ابتدا گلباد منطقه ترسیم شد؛ سپس با دریافت داده های میانی جو از رادیوسوند بندرعباس و ترسیم نمودار اسکیوتی، روزهای وارونگی دمایی استخراج شد. فراوانی و نوع وارونگی ها در مقیاس ماهانه و فصلی بررسی شد. برای مدل سازی احتمال وقوع وارونگی، رگرسیون لجستیک بر داده ها برازش داده شد. شدت وارونگی نیز در مقیاس ماهانه بررسی شد و معادله خطی آن با رگرسیون چندگانه ترسیم شد. میزان پارامترهای جوی در روزهای وارونگی و عدم وارونگی با آزمون تی استیودنت بررسی شد و درنهایت ارتباط بین غلظت آلاینده های جوی با وارونگی ها شناسایی شد. نتایج نشان داد باد غالب در منطقه، جنوب شرقی است که از دریای خلیج فارس به سمت خشکی می وزد. در منطقه، 223 روز از سال وارونگی اتفاق می افتد که 157 مورد از آن تابشی و 66 مورد فرونشینی است. وارونگی ها در زمستان و بهار بیشتر از تابستان و پاییز است. پایه وارونگی در زمستان در 10 متری است؛ اما در تابستان ریزش دینامیکی هوای گرم باعث تشکیل وارونگی فرونشینی می شود و ارتفاع پایه لایه به بیش از 100 متر می رسد. حدود 2/51 درصد وارونگی ها شدت ضعیف، 9/37 درصد متوسط، 7/7 درصد شدت زیاد و 3 درصد شدت خیلی زیاد است. وارونگی بیشترین تاثیر را بر ذرات معلق و ازن دارد؛ به طوری که وارونگی باعث شده است که غلظت ذرات معلق سالانه حدود 52 پی پی ام نسبت به شرایط عدم وارونگی افزایش یابد.