فرامطالعه پژوهش های تامین اجتماعی در ایران

مطالعه نظام مند پژوهش های متعدد موجود که جنبه های مختلف تامین اجتماعی را به صورت پراکنده بررسی نموده اند، می تواند نقشه دانشی تامین اجتماعی در داخل کشور را ترسیم نماید. هدف این مقاله ترسیم دانش موضوعی تامین اجتماعی از طریق بررسی ویژگی های دانش انباشته آن از نظر شکلی، روشی و محتوایی، همچنین ارزیابی قدرت تبیین کنندگی رویکردهای نظری مورد استفاده در مطالعات می باشد. روش به کار گرفته شده کیفی از نوع فرامطالعه است که پژوهش های مرتبط با نظام تامین اجتماعی بازخوانی و دسته بندی شده اند. مطابق یافته ها؛ 170 مقاله در بازه زمانی 1398-1390 به تامین اجتماعی پرداخته اند، متخصصان حوزه اقتصادی و حقوقی به ترتیب بیشترین توجه را به این موضوع داشته اند. 9/34 درصد با رویکرد کیفی و 1/65 درصد با رویکرد کمی به بررسی موضوعات موردنظر پرداخته اند. تحلیل نظری این مفهوم در مطالعات داخلی تقلیل گرایانه است.  نتایج نشان داد تامین اجتماعی به مثابه ابزار برقراری دموکراسی، ابزار بازتوزیع درآمد و ابزار اعمال کنترل نرم بر ساخت اجتماعی از حیث نظری قابل تبیین است. در ایران نیز تامین اجتماعی غالبا ابزار مفهومی در درون گفتمان مدرنیزاسیون است و به مثابه سازه گفتمانی که مورد پرسش هستی شناسانه قرار گیرد، در نظر گرفته نشده است، بلکه تامین اجتماعی یک ثابت تاریخی است که رویدادها و ویژگی های بستری که در آن ظهور و بروز داشته، حتی در مطالعات تاریخی آن نادیده گرفته شده و وضعیت تاریخی آن با نظریه های موجود تطبیق داده می شود.