پاسخ شاخص های عملکرد هیدرولوژیکی به تغییرات کاربری اراضی در مقیاس حوضه آبخیز

پاسخ مولفه های بیلان آب به عنوان شاخص های عملکرد هیدرولوژیکی نسبت به محرک هایی چون تغییر کاربری اراضی از اهمیت استراتژیک برخوردار است. در این مطالعه ارزیابی اثر تغییرات کاربری اراضی بر مولفه های بیلان آبی با تمرکز بر روابط و تغییرات شاخص های اصلی عملکرد آب و عملکرد رسوب صورت پذیرفت. بر این اساس از مدل زنجیره ای مارکوف برای پیش بینی کاربری اراضی در سال 2040 استفاده شد. هم چنین مدل ارزیابی آب و خاک آمریکا به عنوان مدل مبنا برای ارزیابی و برآورد شاخص های هیدرولوژیکی در حوضه آبخیز طالقان به عنوان حوضه ای کوهستانی با عدم تجانس ساختاری توسعه داده شد. نتایج مدل نشان داد که افزایش سکونتگاه ها و توسعه شهری در حوضه آبخیز طالقان منجر به ایجاد رواناب بیشتر، افزایش کمی شاخص های عملکرد آب، عملکرد رسوب و همچنین افزایش رسوب گذاری خواهد شد. تغییر کاربری اراضی سبب افزایش تقریبا 11 برابری بار رسوب تا سال 2040 می گردد. تبدیل مراتع به زمین های بایر مهمترین تغییر کاربری است که می تواند افزایش رسوب گذاری را به همراه داشته باشد. هم چنین افزایش زمین های بایر خود علتی بر کاهش تبخیر و تعرق در برخی از زیرحوضه های این آبخیز خواهد بود. افزایش بارندگی و کاهش نفوذ پذیری خاک باعث افزایش رواناب سطحی شده و در نتیجه فرسایش خاک و رسوب گذاری را افزایش خواهد داد. در این مطالعه دقیقا زیرحوضه های که بالاترین میزان کمی شاخص عملکرد آب پیش بینی شده را داشتند دارای بالاترین میزان کمی شاخص عملکرد رسوب و افزایش رسوب گذاری نیز بودند. در این تحقیق مشخص گردید تغییرات کاربری اراضی به عنوان نوعی از تغییرات ساختاری در سرزمین اثرات مشهودی را بر عملکردها و پاسخ های هیدرولوژیک حوضه آبخیز خواهد گذاشت.