اثر محلول پاشی برگی کیتوزان و پودر پوست میگو بر رنگدانه های فتوسنتزی، برخی شاخص های رشد و اسانس گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis)

یکی از راه های افزایش تولید متابولیت های ثانویه در گیاهان استفاده از الیسیتورها است. کیتوزان یک الیسیتور زیستی است که از استیل زدایی کیتین موجود در پوسته خارجی سخت پوستانی مثل میگو به دست می آید. پوست میگو بخشی از ضایعات جامد میگو را تشکیل داده و سالانه مقدار زیادی از آن دور ریخته می شود. این پژوهش به منظور بررسی اثر محلول پاشی کیتوزان با غلظت های 25/0 و 5/0 گرم در لیتر و پودر پوست میگو با غلظت های 5/2 و 5 گرم در لیتر بر زوفا (Hyssopus officinalis) به صورت گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد، طی بهار تا پاییز 1396 انجام شد. اسانس گیری از اندام های هوایی از شروع گلدهی تا 50% گلدهی، با استفاده از دستگاه کلونجر و شناسایی ترکیبات شیمیایی اسانس توسط GC-FID و GC/MS صورت گرفت. در کل 33 ترکیب از اسانس زوفا در همه تیمارها شناسایی شد که 89 تا 95 درصد از ترکیب اسانس را تشکیل می داد. ترکیبات غالب اسانس در همه تیمارها سیس پینوکامفون (09/55-19/43 درصد) و بتا پینن (04/15 - 31/8 درصد) بود. محلول پاشی های کیتوزان، پوست میگو و محلول های توام پوست میگو و کیتوزان موجب افزایش درصد اسانس و سیس پینوکامفون شدند ولی از نظر آماری تنها اثر کیتوزان 5/0 گرم در لیتر معنی دار بود. تیمارهای کیتوزان موجب کاهش ولی پوست میگو و محلول های توام کیتوزان × پوست میگو باعث افزایش ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی، کلروفیل a وb و کلروفیل کل شد. با این حال، هیچ کدام به لحاط آماری معنی دار نبود. با توجه به نتایج این مطالعه، به نظر می رسد که علاوه بر کیتوزان از پوست میگو با غلظت های بیشتر هم می توان برای افزایش مواد موثره گیاه دارویی زوفا استفاده کرد.