بررسی اثر بار کاری، خستگی، کیفیت خواب و وضعیت بدنی بر اختلالات اسکلتی عضلانی در کارگران صنعت فولاد

اختلالات اسکلتی عضلانی (MSDs) از جمله مشکلات شایع و مهم بهداشتی اجتماعی در جوامع صنعتی هستند که باعث کاهش بهره وری، افزایش هزینه های درمانی و کاهش کیفیت زندگی کارگران می شوند. مطالعه ی حاضر با هدف بررسی تاثیر حجم کار، خستگی، کیفیت خواب و وضعیت جسمانی بر اختلالات اسکلتی عضلانی کارگران صنعت فولاد انجام شد.

 مطالعه ی حاضر از نوع توصیفی تحلیلی بود که در جمعیت 540 نفری کارگران شاغل در صنعت فولاد شهرستان دزفول انجام شد. بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده، 400 نفر به عنوان نمونه، انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسش نامه ی اطلاعات دموگرافیک افراد، پرسش نامه ی اختلالات اسکلتی عضلانی کرنل (CMDQ)، خستگی شغلی سوفی (SOFI)، کیفیت خواب پیتسبورگ (PSQI) و شاخص بار کاری NASA-TLX بود و همچنین، برای ارزیابی وضعیت بدنی افراد از روش ربا (REBA) استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها، از شاخص های آمار توصیفی و برای بررسی روابط بین متغیرهای مشاهده شده و پنهان، از مدل معادلات ساختاری (SEM) استفاده شد. داده ها در سطح معنی داری 0/05 و در نرم افزار SPSS نسخه ی 25 آنالیز شدند.

 با توجه به سنجش شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی، کمردرد با میانگین و انحراف معیار 25/44±52/39 در رتبه ی اول و زانودرد با میانگین و انحراف معیار 26/45±46/43 در رتبه ی دوم بودند که نشان دهنده ی شیوع بالای این اختلالات در میان کارگران صنعت فولاد است. نتایج تحلیل هم بستگی نشان داد که بین بار کاری، خستگی، کیفیت خواب و وضعیت بدنی با اختلالات اسکلتی عضلانی رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد (0/05>P). با توجه به شاخص RMSEA کمتر از 0/1، مدل پیشنهادی در این مطالعه از برازش مناسب برخوردار بود و نقش متغیرهای بار کاری، خستگی، کیفیت خواب و وضعیت بدنی را در ایجاد اختلالات اسکلتی عضلانی به صورت مستقیم و غیرمستقیم، به خوبی نشان داد.

 نتایج این پژوهش نشان می دهد که بهبود وضعیت ارگونومی محل کار، کاهش بار کاری، خستگی و بهبود کیفیت خواب می تواند احتمال بروز اختلالات اسکلتی عضلانی را در کارگران کاهش دهد.