«بررسی ویژگی های سوررئالیسم در روایت با تمرکز بر ویژگی های خیال سوررئالیستی در رمان خیال باز اثر احمد حسن زاده»

سوررئالیسم یکی از مکاتب مهم ادبی است که در قرن بیستم شکل گرفت. تاکید بر ناخودآگاه، تلاش برای کشف و آزادسازی نیروهای نهفته درون و تمرکز بر به هم ریختن مرز واقعیت و خیال از مهم ترین اصول این مکتب محسوب می شود که بیشتر در شعر قابلیت بروز دارد. نتیجه این امر نیز به شکل بزرگداشت شعر و تحقیر رمان، در مانیفست این مکتب انعکاس یافت. اما به مرور و با ورود برخی از چهره های سرشناس سوررئالیسم در عرصه نگارش انواع روایت، این سوال جدی مطرح گردید که روایت سوررئالیستی واجد کدام ویژگی های خصیصه نماست؟ آیا این ویژگی ها در فرم روایت متجلی می شود یا در محتوا؟ ناگفته پیدا بود که تاکید بر ناخودآگاه و شگردهایی همچون جریان سیال ذهن، ناگزیر فرم روایت سوررئالیستی را تغییر خواهد داد؛ اما مسئله اینجاست که این موضوع در بیشتر رمان های مدرن و پسامدرن نیز به چشم می آید. پس امکان تشخیص سوررئالیستی بودن روایت، تنها با تمرکز بر فرم قابل تشخیص نبود. وجود این دغدغه باعث شد تا در این پژوهش که به روش تحلیلی-توصیفی نوشته شده است، تلاش شود تا با تمرکز بر متن رمان خیال باز از احمدحسن زاده، ویژگی های روایت سوررئالیستی بررسی شود. نتایج نشان می دهد، وجود مولفه هایی همچون خیال ورزی که باعث درهم ریختن مرز خیال و واقعیت و ساخت واقعیت برتر شده است، پررنگ بودن نقش رویا و مکاشفه در متن، تاثیر تخدیر شخصیت اصلی بر کنش های روایی و تاکید ویژه بر جنون او، ویژگی های عمده ای محسوب می شوند که رمان خیال باز را به یک اثر روایی سوررئال مبدل ساخته اند. ویژگی هایی که بیش از آنکه مربوط به فرم روایت باشند، در محتوا متجلی شده اند.