بررسی مولفه های هیدرولوژیکی مختلف تحت تاثیر تغییرات اقلیمی و کاربری اراضی در حوضه پسیخان و اثر آنها بر تالاب انزلی

بررسی و مدیریت حوضه های آبخیز بدون استفاده از مدل های هیدرولوژیکی بسیار زمان بر و هزینه بر است. هدف از انجام این مطالعه بررسی مولفه های مختلف هیدرولوژیکی مانند رواناب، رسوب، تبخیر و تعرق و غیره در حوضه پسیخان واقع در استان گیلان و اثرات این مولفه ها بر تالاب انزلی است. برای انجام این پژوهش از مدل SWAT استفاده شد. اطلاعات دبی جریان، بارش و رسوب حوضه پسیخان در سه ایستگاه هیدرومتری برای دامنه زمانی از سال 1990 تا 2022 از شرکت آب منطقه ای استان گیلان دریافت شد. نقشه های مورد نیاز برای اجرای مدل از روش های متداول به دست آمدند. مولفه های مختلف از جمله دبی جریان، رسوب، رواناب سطحی، تبخیر و تعرق، تغذیه آبخوان عمیق، نفوذ عمقی و رواناب خروجی از حوضه برای سال های 2040 و 2071 مورد پیش بینی قرار گرفت. برای واسنجی از اطلاعات دبی-رسوب مربوط به سال های 2011-1999 و برای اعتبارسنجی از سال های 2022-2012 استفاده شد. تغییرات مولفه های مختلف ناشی از تغییر اقلیم در سناریو RCP8.5 و تغییر کاربری اراضی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که بین تغییرات مولفه های مختلف هیدرولوژیکی و بارش در حوضه تطابق وجود دارد. معیار نش ساتکلیف برای بخش واسنجی و اعتبارسنجی مدل برای دبی جریان و رسوب بین 0/60 تا 0/80 به دست آمد که نشان دهنده دقت مناسب اجرای مدل SWAT است. نتایج نشان داد که در سال 2025 بیشترین رواناب سطحی حوضه برابر با 485 میلی متر با بارندگی 1431 میلی متر رخ خواهد داد. همچنین، مشاهده شد که بیشترین مقدار تبخیر و تعرق نیز در سناریو RCP8.5 در سال 1999 برابر 1707 میلی متر بوده است. به طور کلی، در صورت عدم کنترل رسوب در حوضه پسیخان، تالاب انزلی با سرعت بسیار زیادی روبه نابودی خواهد رفت.