بررسی فیتوشیمیایی اسانس های زیره سبز، زیره سیاه و اسطوخودوس و اثر آن ها علیه قارچ بیماری زای گوجه فرنگی (Fusarium oxysporum)

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر ضدقارچی سه اسانس زیره سبز، زیره سیاه، اسطوخودوس و پوشش های حاوی این اسانس ها، که بر پایه مالتودکسترین فرموله شدند، علیه Fusarium oxysporum انجام شد. این قارچ یکی از بیماری زاترین پاتوژن های گوجه فرنگی در بازار میوه و تره بار تهران است. ترکیبات فیتوشیمیایی اسانس ها توسط روش های GC و GC-MS شناسایی و تعیین مقدار شدند. همچنین فعالیت ضدقارچی آن ها علیه جوانه زنی اسپور قارچ، رشد میسلیوم و میوه تلقیح شده بررسی شد. با توجه به نتایج، ترکیبات cuminaldehyde با% 54/34، γ-terpinene با % 30/18، p-cymen-7-ol با % 19/13 و p-cymenene با % 82/12در اسانس زیره سبز، carvone با % 74/28، p-cymen-7-ol با % 02/12، p-cymenene با % 55/11، safrole با % 93/8 و β-pinene با % 88/5 در اسانس زیره سیاه و camphor با % 11/19، eucalyptol با % 90/15، α-pinene با % 69/6، 3-carene با % 50/6 و β-caryophyllene با % 38/5 در اسانس اسطوخودوس به عنوان اجزای اصلی آن ها مشخص شدند. با توجه به نتایج، اسانس زیره سیاه با IC50 معادل mg/mL 64/0 بهتر از اسانس های زیره سبز (mg/mL 05/1IC50=) و اسطوخودوس (mg/mL 89/0IC50=) علیه جوانه زنی اسپور قارچ عمل کرد. در حالی که IC50 مربوط به کرزوکسیم متیل (یک قارچ کش استاندارد) معادل mg/mL 11/0 بدست آمد. همچنین، نتایج فعالیت ضدقارچی اسانس ها علیه رشد میسیلیوم نیز برتری نسبی اسانس زیره سیاه را نسبت به دو اسانس دیگر نشان می دهد. پوشش حاوی اسانس زیره سیاه توانست با مهار 37/79 درصدی رشد قارچ بر روی میوه تلقیح شده، بهترین عملکرد را نشان دهد. در حالی که پوشش های حاوی اسانس های زیره سبز و اسطوخودوس 43/71 و 09/38 درصد مهار نشان دادند نتایج نشان می دهد پوشش حاوی اسانس زیره سیاه یک پوشش ضد قارچ قوی است که می توان از آن با هدف افزایش طول انبارمانی و حفظ کیفیت میوه های گوجه فرنگی استفاده کرد.