تبیین نقش اساتید علوم پزشکی در محیط های یادگیری الکترونیکی: تحلیل محتوای کیفی

محیط های آموزش الکترونیکی اکنون به طور فزاینده ای توسط دانشکده های پزشکی در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرند. در طراحی هر محیط یادگیری الکترونیکی توجه به مولفه های متفاوتی نظیر ویژگی های یادگیرنده، نقش استاد، رویکرد برنامه درسی، فرایند یاددهی- یادگیری، انتخاب محتوا و رسانه های آموزشی باید مورد توجه طراحان قرار گیرد، اما در این بین نقش استاد، و ارائه نقش های جدید آموزشی برای وی و دارا بودن مهارت های تدریس در محیط مجازی اهمیت ویژه ای دارد، لذا مطالعه حاضر با هدف تبیین نقش اساتید دانشگاه علوم پزشکی گیلان در محیط های یادگیری الکترونیکی انجام گردید.

مطالعه حاضر، مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوای قراردادی است که طی 14 ماه با روش نمونه گیری هدفمند ،15 نفر از اساتید و دانشجویان دارای سابقه آموزش مجازی طی سال های 1401-1400 در آن مشارکت داشتند. طی مصاحبه های نیمه ساختارمند داده ها جمع آوری و با استفاده از نرم افزار MAXQDA20 کدگذاری گردید، دسته بندی کدها و استخراج طبقات مطابق با رویکرد تحلیل محتوای گرانهایم ولاندمن انجام شد. جهت اطمینان از صحت و استحکام داده ها از معیارهای گوبا و لینکلن استفاده گردید.

تجزیه و تحلیل بیانات مشارکت کنندگان منجربه شناسایی مضمون حضور شناختی استاد در محیط های یادگیری الکترونیکی با طبقات اصلی طراحی فرآیند تدریس مناسب در محیط یادگیری الکترونیکی (زیرطبقات کاربرد آموزش مجازی در دروس مناسب، طراحی محتوای تدریس مناسب با آموزش مجازی، تغییر شیوه ارزیابی دانشجویان و کاربرد شیوه تدریس مناسب جهت تسهیل یادگیری) و مشارکت استاد در شکل گیری حس تعلق به محیط آموزش الکترونیکی (با زیر طبقات حضور موثر استاد منجربه تسهیل یادگیری، حضور اجتماعی استاد، رهبری آموزشی استاد و ایجادکننده حس تعلق در دانشجویان) گردید.

باتوجه به نتایج حاصله، از مه م ترین نقش های اساتید علوم پزشکی در محیط های یادگیری الکترونیکی مجهز بودن آنان به مهارت های تدریس مجازی و حضور شناختی در محیط و توجه به شکل گیری حس تعلق در دانشجویان است. جهت نهادینه کردن این نقش ها، مدیران دانشگاه ها باید منابع کافی برای مدیریت محیط های آموزش مجازی، رفع موانع اداری و ساختاری و ایجاد انگیزه در اساتید برای استفاده از سیستم های آموزش الکترونیکی فراهم آورند.