تضمین و اقتباس آیات قرآن و همچنین اشارات و مفاهیم پزشکی و بهداشتی در تاریخ جهانگشای جوینی

عطاملک جوینی از نویسندگان و مورخان قرن هفتم هجری است که مدت ها در خدمت امیر ارغون، حاکم مغول در ایران به خدمات دیوانی اشتغال داشت، گویا دبیر مخصوص او بود و به همین سبب در سفرهایی که امیر ارغون به قراقورم، پایتخت مغولستان می کرد همراه او بود و در این سفرها اطلاعات فراوان درباره ی مغولان و تاریخ چنگیز و جانشینان وی فراهم کرد و همان اطلاعات موثق است که مطالب اساسی کتاب معروف او جهانگشای را تشکیل داده است از آنجائیکه یکی از رایج ترین شیوه های بهره گیری از آیات قرآن در آثار نویسندگان، اقتباس و تضمین است، تاریخ جهانگشای جوینی که یکی از برجسته ترین متون نگارش یافته به نثر فنی می باشد ، از این شیوه بسیار بهره برده است و یکی از مواردی که مورد توجه قرار گرفته ، جایگاه دستوری آیات قرآن در جملات است . از این منظر که آیات قرآن به عنوان رکن تکمیل کننده ی جمله از جهت نقش های دستوری : گاهی نقش مفعولی ، مضاف الیه ، صفت ، مسند و مانند آن را ایفا می کنند و نویسنده به گونه ای هنرمندانه از آیات قرآن ، از سویی برای غنای معنایی و از سوی دیگر به منظور زیبا سازی فضای کلام و نمایاندن هنر نویسندگی استفاده کرده است بنابراین در این مقاله ضمن اشاره به تضمین و اقتباس و اغراض آن در تاریخ جهانگشای جوینی ، انواع آن از دیدگاه های متفاوت بررسی شده است . همچنین در ادامه این مقاله ، ابتدا به معالجه ی امراض توسط جادوگران و پری خوانان و نادرستی برخی از پیش بینی ها و درمان ها در حرفه ی طبابت و هم چنین آگاهی یافتن از نشانه های امراض قبل از معالجت در آثار عطاملک جوینی به ویژه تاریخ جهانگشای جوینی می پردازد و در ادامه مزاج های چهارگانه را بازگو می کند و در پایان به برخی بیماری ها و داروها ، نشانه ی امراض ، آسیب ها و درمان ها می پردازد و در هر قسمت ، ضمن تعریف و شرح مبحث مورد نظر، مصداق هایی نیز از آثار عطاملک جوینی به عنوان نمونه می آورد.