شناسایی و تبیین عوامل فردی موثر بر رفتار سازمانی در سازمان های دولتی با رویکرد اسلامی

پیشرفت روزافزون در حوزه دانش فنی، سبب شده است که مشکلات بزرگی که سازمان ها با آنها روبرو هستند، بیشتر به ماهیت انسانی مرتبط شوند. به همین دلیل، مدیران و صاحب نظران در حوزه مدیریت سازمانی تلاش می کنند تا با بررسی رفتار انسان و مواجهه با چالش های انسانی در سازمان، این مشکلات را برطرف کنند. سیر مطالعات رفتار سازمانی در سازمان ها، به ویژه در سازمان های اسلامی، محدود بوده و با توجه به اهمیت دین در جوامع اسلامی، ضرورت انجام تحقیقات دینی در این حوزه احساس می شود. تحقق این مهم، محققان این نوشتار را بر آن داشت تا گام هایی در این زمینه بردارند و در حد توان به مطالعه رویکرد اسلامی در حوزه های مهم رفتار سازمانی به خصوص در سطح تحلیل فردی بپردازند. تحقیق حاضر با هدف شناسایی و تبیین عوامل فردی موثر بر رفتار سازمانی در سازمان های دولتی با رویکرد اسلامی انجام شده است. این مقاله از نوع تحقیقات توسعه ای بوده و اطلاعات آن از منابع کتابخانه ای جمع آوری شده است. محققان در این مطالعه، برای تحلیل مبحث ابتدا مسئله تحقیق را بیان و به تشریح مباحث نظری پرداخته و سپس با بررسی نظرات اندیشمندان در خصوص عوامل فردی موثر بر رفتار سازمانی با رویکرد اسلامی، راهکارهایی ارائه کرده است. الف) عوامل موثر بر رضایت شغلی کارگزاران در اسلام: پرداخت دستمزد مکفی، توجه به کارکنان، حاکمیت نظام تشویق، برخورد عادلانه نسبت به همه، وجود همکاری و تعاون در کارها، وجود نشاط در محیط کار. ب) شاخصه های نگرش شغلی در اسلام: وفاء به عهد و عمل به وعده در سازمان، انتقادپذیری مسئولان، عفت، حق مداری و اقامه حق، تواضع، وجود ساده زیستی در مسئولان. ج) عوامل موثر بر  ادراک کارگزاران در دیدگاه اسلامی: پرهیز از چاپلوسی  و مبارزه با آن در سازمان، پرهیز از زود باوری و سطحی نگری، پرهیز از خرافات، مجالست با علما، پرهیز از افراد دروغگو. د) عوامل موثر بر انگیزش کارگزاران از دیدگاه اسلام: تامین معاش کارگزاران، وجود اکرام و احترام  در محیط کار، صمیمیت و برادری در محیط کار، بازگذاردن میدان ترقی، وجود  انگیزه های معنوی در محیط کار. ه) عوامل موثر بر یادگیری کارگزاران از دیدگاه اسلام: مداومت و پایداری در کار، نصیحت کردن و نصیحت پذیری، تامل در قصص گذشتگان، همفکری  و مشورت، نظر به طبیعت و موجودات.