رابطه بین اجزاء پایه پولی و بخش حقیقی و پولی در اقتصاد ایران

طبق دیدگاه های اقتصادی پول می تواند اثرات اسمی و حقیقی بر متغیرهای اقتصادی داشته باشد. در این بین تغییرات پایه پولی در اقتصاد را می توان تابعی از تغییرات دارایی های مالی بانک مرکزی به شمار آورد. بانک مرکزی در کشورها وظیفه انتشار اسکناس را به عهده دارد. این بانک از ذخایر ارزی، ذخایر طلا، مطالبات از دولت و مطالبات از بانک ها به عنوان پشتوانه برای انتشار اسکناس استفاده می کند. بدهی بانک مرکزی نیز همان اسکناس و مسکوکات در دست مردم، ذخایر قانونی، اضافی و احتیاطی بانک های تجاری است. هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه بین اجزاء پایه پولی و تولید و تورم در اقتصاد ایران بود. در این راستا با استفاده از مدل خودهمبسته با وقفه های توزیعی (ARDL) در دوره های زمانی 1401-1368 ارتباط بین متغیرها برآورد گردید. نتایج به دست آمده مشاهده گردید که تاثیر متغیر بدهی بانک های تجاری به بانک مرکزی بر تولید و تورم به ترتیب برابر با 33/0 و 62/0 و تاثیر خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی بر تولید و تورم به ترتیب برابر با 42/0 و 57/0 بوده است. با توجه به نتایج بدست آمده و اهمیت توجه به سهم هر یک از اجزاء پایه پولی بر تورم و تولید در کشور، بانک مرکزی باید اهتمام بیشتری در تغییر سهم اجزاء پایه پولی داشته و در رشد بخش هایی که سهم بالایی در تورم کشور داشته منضبط تر عمل کند.