واکاوی مولفه های حکومت مندی فیزیکال در اندیشه سیاسی میرزا ملکم-خان

ساختار قدرت سیاسی پیشامشروطه نمایانگر حکومت مندی متافیزیکی است. با ورود تجدد به ایران برخی از مولفه های حکومت مندی فیزیکی تحت عنوان حکومت مشروطه در ذهنیت روشنفکران مورد توجه قرار گرفت. روشنفکران این دوره علل عقب ماندگی کشور و پیشرفت غرب را در تفاوت بن مایه های حکومت مندی می دانستند. از جمله این روشنفکران میرزا ملکم خان است. وی کوشید تا پایه ای برای اصلاحات حکومت در ایران به وجود آورد. او با نقد قدرت، به اصلاح نقایص و کارآمدساختن نظام سیاسی پرداخت و این امر سبب مقایسه جامعه پیشاقانون، پیشامدرن و حکومت استبدادی با غرب دموکراتیک و قانونمند شد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و بهره گیری از متن اصلی آثار ملکم خان درصدد است تا مبانی حکومت مندی مدرن را در اندیشه وی مورد واکاوی قرار دهد و گذار به حکومت مندی مکانیکی مبتنی بر نظم و قانون را در اندیشه این روشنفکر تبیین نماید. دستاورد نوشتار حاضر آن است که ملکم خان پیشرو و مبلغ تجدد خواهی بود و راه حل بیرون آمدن از عقب ماندگی ایران را در پایبندی به حکومت سلطنتی، پیروی از اندیشه آزادی خواهی و حکومت قانون و پذیرش نظام حکومتی مدرن می دانست.