بررسی عملکرد مدیریتی سد گلستان پیش از مخاطره سیلاب با استفاده از روش های سنجش از دوری

سیل از مخرب ترین پدیده هایی است که سلامت انسان را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. در پی فعالیت سامانه بارشی قدرتمند در 26 اسفند 1397 در حوضه گرگانرود، سیل 500 ساله رخ داد و نیمی از شهر گرگان دچار آب گرفتگی شد. این تحقیق با هدف پایش مدیریت سد گلستان پیش از وقوع مخاطره سیل در راستای ذخیره حجم سیلاب انجام گرفت. تصاویر ماهواره ایLandsat  با قدرت تفکیک مکانی 30 متر، به صورت ماهانه طی دوره زمانی 2023-2002 و تصاویر Sentinel 2 یک ماه پیش و پس از وقوع سیل (با قدرت تفکیک 10 متر و دوره زمانی هفتگی) در سامانه Google Earth Engine (GEE) پردازش شدند. در مجموع 245 تصویر در مقیاس ماهانه تجزیه وتحلیل شد. برای شناسایی پهنه های آبی از پنج شاخص AWEI_sh، NDWI، AWEInsh، WRI و MNDWI استفاده شد. مقایسه نتایج سنجش از دوری با استفاده از معیارهای ارزیابی z (ضریب کاپا، دقت کلی و دقت) نشان می دهد که شاخص AWEI_sh با ضریب کاپا 985/0، دقت کلی 90 درصد و دقت 100 درصد بهترین عملکرد را داشته است. به کمک منحنی حجم-سطح مخزن سد، مقادیر پهنه های آبی به دست آمده سنجش از دوری به حجم مخزن تبدیل شدند. نتایج نشان داد درحالی که مخزن سد گلستان در 90 درصد ماه ها (از 245 ماه) کمتر از 50 درصد پر بود، حجم آب در مخزن دو روز قبل از سیل، حدود 67 درصد بود. براساس نتایج، علی رغم تلاش مدیر سد برای تخلیه آب ذخیره شده در مخزن (33 درصد حجم خالی)، اقدامات سازه ای نتوانسته مناطق پایین دستی سد را از آب گرفتگی در امان نگه دارد. بنابراین رعایت حریم رودخانه و مکان یابی سکونتگاه های انسانی در نواحی کم ریسک تر در پایین دست سد گلستان اجتناب ناپذیر است.