بررسی تنوع گونه ای حلزون ها و لیسک های شرق استان تهران

پایش مستمر محیط زیست از اصول مهم مدیریت و محور ارزیابی محیط زیستی به شمار می آید و نرم تنان یکی از نشانگرهای زیستی کیفیت اکوسیستم می باشند. بدین منظور اقدام به جمع آوری و شناسایی حلزون ها و لیسک های شرق استان تهران گردید که در طی آن با توجه به امکان دسترسی، تنوع زیستگاهی و تفاوت های ژئومورفولوژیکی بیش از 3251 نمونه از پنج خرداقلیم جمع آوری و شناسایی شدند. تعداد زیادی از نرم تنان با استفاده از روش های متداول از جمله توری های نمونه گیری و جمع آوری مستقیم با دست از روی گیاهان آب زی، زیر چوب های پوسیده، درختچه ها و علف های هرز جمع آوری و با ثبت مشخصات جغرافیایی و اقلیمی به آزمایشگاه انتقال داده شدند. سپس با مراجعه به کلیدهای شناسایی معتبر و معاینه مشخصات شکل شناسی، 19 گونه متعلق به 13 جنس از 10 خانواده بر اساس خصوصیات مورفومتریک (شکل، اندازه، نقوش روی صدف، اپرکول، دریچه صدف، راست گرد یا چپ گرد بودن صدف، محل قرارگیری سوراخ تنفسی، خط میانه پشتی،؛ اندازه بدن، سوهانک، خط کلیه و دستگاه تولیدمثلی) شناسایی و تعیین نام شدند و مقایسه عکس ها و کلید شناسایی این آرایه ها تهیه و بحث گردید:Bithynia tentaculata (Linnaeus, 1758), Physella acuta (Draparnaud,1805), Lymnaea truncatula (Müller, 1774), , Lymnaea palusris (Müller, 1774) , Lymnaea pereger (Müller, 1774) , Lymnaea gedrosiana (Annandale and Prashad, 1919), Planorbis planorbis (Linnaeus, 1758), Gyraulus euphraticus(Mousson, 1874), Gyraulus convexiusculus (Hutton, 1849), Succinea putris (Linnaeus, 1758), Helicella krynickii (Krynicki, 1833), Helicella derbentina(Krynicki, 1836), Caucasotachea atrolabiata (Krynicki, 1833), * Monacha cartusiana (Müller, 1774), Oxychilus herzi (Boettger, 1889), Agriolimax agrestis=Deroceras reticulatum (Müller, 1774), *Theba pisana (Müller, 1774), Parmacella ibera Eichwald, 1841, Planorbis carinatus Müller, 1774 گونه های ستاره دار برای اولین بار جمع آوری و شناسایی شده و برای ایران گزارش جدید است. در این بررسی، از میان نمونه های جمع آوری شده، بزرگ ترین خانواده ها از نظر تنوع گونه ای خانواده Planorbidae با چهار گونه  (Planorbis planorbis, Gyraulus euphraticus, Gyraulus convexiusculus, Planorbis carinatus)   ، خانواده Lymnaeidae  با چهار گونه (Lymnaea truncatula, Lymnaea gedrosiana, Lymnaea palustris, Lymnaea pereger) و خانواده Helicidae  با چهار گونه Helicella krynickii, Helicella derbentina, Caucasotachea atrolabiata,    Theba pisana  است. بیش ترین و کم ترین تنوع گونه ای در میان گونه های شناسایی شده به ترتیب با 18 و 5 گونه مربوط به ایستگاه های 4 و  5 از مناطق مورد بررسی است. تمام نمونه ها همراه با کلیه اطلاعات مکانی و زمانی مربوطه، در موزه بخش تحقیقات جانورشناسی کشاورزی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور موجود می باشند.