پایش خشکسالی کشاورزی در حوضه آبریز رودخانه ارس با استفاده از شاخص های ماهواره ای و هواشناسی

پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
خشکسالی زیانبارترین پدیده طبیعی است که در همه اقلیم های جهان حتی در مناطق مرطوب رخ می دهد. خشکسالی کشاورزی گذشته از آسیب رساندن به محصولات زراعی و تغییر پوشش گیاهی، آسیب های اجتماعی و اقتصادی را هم در پی دارد. هدف این پژوهش، پایش خشکسالی کشاورزی و تجزیه وتحلیل توزیع زمانی- مکانی شدت خشکسالی حوضه رودخانه ارس برای ماه های رشد پوشش گیاهی (فروردین تا تیر) در دوره آماری 2012 تا 2021 بود. برای ارزیابی شرایط خشکسالی، از شاخص استاندارد بارندگی (SPI) حاصل از داده های بارش هفت ایستگاه سینوپتیک به عنوان متغیر وابسته و شاخص های تفاضل نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI)، وضعیت پوشش گیاهی (VCI)، شرایط دمایی (TCI) و سلامت پوشش گیاهی (VHI) به عنوان متغیر مستقل استفاده شد. نتایج حاصل از همبستگی بین شاخص هواشناسی و شاخص های ماهواره ای نشان داد که شاخص SPI بیشترین همبستگی را با شاخص VCI دارد. این شاخص برمبنای معیارهای صحت سنجی هم دقت زیادی نسبت به شاخص های دیگر داشت که نشان دهنده توانایی آن در پایش خشکسالی کشاورزی است. بررسی نقشه های کلاس بندی شده شدت خشکسالی براساس شاخص های SPI، VCI، VHI و NDVI، فروردین و اردیبهشت را مرطوب ترین ماه ها و تیر را خشک ترین ماه نشان داد. مطابق شاخص TCI، فروردین خشک ترین ماه و تیر مرطوب ترین ماه در طول دوره آماری بود و در همه شاخص ها، سال 2021 با خشکسالی شدیدی مواجه بود. از لحاظ مکانی نیز ایستگاه های واقع در نیمه غربی حوضه رودخانه ارس نسبت به ایستگاه های نیمه شرقی آن خشکسالی شدیدتر و کمبود بارش بیشتری داشتند.
زبان:
فارسی
صفحات:
193 تا 212
لینک کوتاه:
https://www.magiran.com/p2817750 
سامانه نویسندگان
  • دکتر برومند صلاحی
    نویسنده مسئول (1)
    دکتر برومند صلاحی
    استاد گروه جغزافیای طبیعی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
اطلاعات نویسنده(گان) توسط ایشان ثبت و تکمیل شده‌است. برای مشاهده مشخصات و فهرست همه مطالب، صفحه رزومه را ببینید.
مقالات دیگری از این نویسنده (گان)