بررسی نوع ساختار بازار محصول روغن نباتی در ایران

روغن نباتی محصولی استراتژیک، عمدتا واردات محور و تاثیر پذیر از بحران های بین المللی است. شناسایی ساختار بازار این محصول می تواند به سیاست گذاری های بهتری در این صنعت بیانجامد و راهنمای تولیدکنندگان و مصرف کنندگان باشد. در این پژوهش ساختار بازار صنعت با استفاده از شاخص های تمرکز ناپارامتریک، برآورد تابع هزینه ترانسلوگ و شاخص لرنر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که طی سال های 1394 تا 1401، شاخص هرفیندال-هیرشمن در این صنعت به طور میانگین حدود 11/0 است و از بین مجموعا 59 بنگاه فعال در این صنعت حدود %54 سهم بازار در اختیار چهار بنگاه بزرگتر قرار دارد. شاخص لرنر برای سه بنگاه این صنعت که در بورس فعال اند به طور متوسط از دو روش حاشیه قیمت-هزینه و برآورد تابع هزینه کمتر از 2/0 ارزیابی می شود که نشانگر قدرت پایین قیمت گذاری آنهاست. با توجه به یافته ها ساختار بازار این صنعت به صورت رقابت انحصاری ارزیابی می شود. به نظر می رسد شاید نیازی به امر قیمت گذاری دولت حداقل بر محصول نهایی نباشد؛ بلکه عمده چالش های موجود در این صنعت از باب تامین مهم ترین نهاده تولید، یعنی روغن خام گیاهی است.