ارتباط شاخصهای تن سنجی با شیوع دیابت در جمعیت شهری تهران

چاقی به عنوان مهمترین عامل خطرساز ابتلا به دیابت نوع 2 شناخته شده است. هدف از این مطالعه بررسی ارتباط شاخص های مختلف تن سنجی شامل نمایه توده بدنی (BMI)، دور شکم (WC) و نسبت دور شکم به دور باسن (WHR) با پیش بینی شیوع دیابت بود.
در یک مطالعه مقطعی بین سال های 1377-80، 7033 نفر 4041) زن و 2992 مرد(از جمعیت 30-69 ساله شرکت کننده در مطالعه قند و لیپید تهران بررسی شدند. شاخص های تن سنجی طبق یک پروتکل استاندارد اندازه گیری شد. اندازه گیری قند خون ناشتا و پس از مصرف 75 گرم گلوکز نیز در تمامی افراد انجام گرفت. تعاریف چاقی عمومی و شکمی و دیابت بر اساس معیارهای WHO صورت پذیرفت.
شیوع دیابت در کل جمعیت %13.4 بود که در این میان زنان سهم بیشتری (%14.5) نسبت به مردان (%11.9) داشتند (P<0.001). شیوع دیابت در افراد مبتلا به چاقی عمومی و چاقی شکمی با احتساب WC و WHR به ترتیب 19، 18 و 20.5 درصد محاسبه شد که به میزان معنی داری از شیوع آن در افراد غیر چاق)به ترتیب 11، 6 و 13.4 درصد(بالاتر بود. در آزمون رگرسیون لجستیک نسبت شانس (OR) ابتلا به دیابت در افراد مبتلا به چاقی عمومی و شکمی با احتساب WC و WHR پس از تعدیل برای سن و سابقه فامیلی دیابت در مردان به ترتیب 2.17 (1.64 -2.87)، 2.21 (1.66 - 2.94) و 2.36 (1.84 - 3) و در زنان به ترتیب 1.46(1.2 -1.77)، 2.37 (1.79 - 2.88) و 2.79 (1.96 - 3.98) بود (p<0.001). پس از تعدیل برای سایر شاخص های تن سنجی، WHR در هر دو جنس کماکان شاخص مهمی در پیشگویی ابتلا به دیابت بود)نسبت شانس 2 و 1.96 به ترتیب در مردان و زنان، (p<0.001 در حالی که BMI در زنان و WC در مردان تاثیر خود را پیشگویی دیابت از دست می دادند. در بررسی اثر همزمان چاقی عمومی و شکمی در افزایش خطر ابتلا به دیابت، بیشترین OR مربوط به همزمانی چاقی عمومی و چاقی شکمی بر اساس WHR یا WC بود.
WHR شاخص تن سنجی سودمندی برای شناسایی افراد دیابتی در هر دو جنس است. در مقایسه با WHR، BMI در زنان و WC در مردان تهرانی شاخص های مناسبی برای پیشگویی ابتلا به دیابت نیستند.