بررسی روند تغییرات میانگین سن اولین قاعدگی در دختران ایرانی

در جریان بلوغ، اولین قاعدگی یا منارک یک رخداد خاص محسوب می شود. مطالعه سن شروع قاعدگی در دختران مناطق مختلف ایران، با توجه به ویژگی های جغرافیایی و بومی هر منطقه ضروری است. از سوی دیگر تغییرات این شاخص مهم در طول زمان، نشان دهنده روند تغییرات احتمالی آن خواهد بود و مطالعه آن در فواصل زمانی مختلف اهمیتی دو چندان خواهد یافت. این پژوهش تعیین روند تغییرات این شاخص را در متولدین یک دوره زمانی نسبتا طولانی (50 ساله) هدف قرار داده است.
داده های مورد استفاده در این پژوهش، اطلاعاتی بود که در قالب دو طرح ملی سلامت و بیماری و با نمونه های 8220 نفری و 10228 نفری از زنان شوهردار 15 تا 49 ساله در سال های 1369 و 1378 به صورت خوشه ایو از سراسر کشور اعم از شهر و روستا جمع آوری شد. میانگینها به صورت " انحراف معیار± میانگین" ارایه شده اند و برای تحلیل داده ها از آزمون های t، آنالیز واریانس یکطرفه و تعقیبی توکی استفاده گردیده و سطح معنی داری نیز 05/0 در نظر گرفته شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با کمک نرم افزار SPSS تحت Windows ویرایش 5/11 انجام شده است.
متوسط سن شروع قاعدگی در دو دوره مورد بررسی (سال های 1369 و 1378) به ترتیب 51/1±86/13 و 47/1±65/13 سال بود و در هر دو دوره زمانی مورد بررسی میانگین سن اولین قاعدگی به طور معنی داری (001/0> p) در مناطق شهری کمتر از مناطق روستایی به دست آمد. با گذشت یک دوره نه ساله به طور معنی داری (001/0> p) از میانگین سن اولین قاعدگی زنان مورد بررسی کاسته شده و این کاهش هم در مناطق شهری (76/13 در مقابل 61/13)و هم در مناطق روستایی (03/14 در مقابل 72/13) مشاهده می شود. تحلیل سن اولین قاعدگی بر اساس سال تولد نشان دهنده روند کاهشی معنی دار از متولدین دهه 1324-1315 تا 1364-1355 بود که از 59/??.??±? سالگی به 34/??.??±? رسیده است. این روند هم در مناطق روستایی و هم در مناطق شهری وجود داشته است.
به نظر می رسد این تغییرات با روند بهبود وضعیت اقتصادی کشور و وضعیت تغذیه ای جامعه ایرانی در این سالها مرتبط باشد. این نکته در مطالعات مشابه نیز مورد اشاره واقع شده است که در شرایط اجتماعی- اقتصادی بهتر بلوغ دختران زودتر رخ می دهد